Staniątki kościół NMP i klasztor benedyktynek

czwartek, 29 marca 2018

Staniątki kościół NMP i klasztor benedyktynek

Klasztor benedyktynek w Staniątkach ( powiat wielicki, gmina Niepołomice) jest najstarszym klasztorem tego zgromadzenia w Polsce.

Kompleks klasztorny został założony w pierwszej połowie XIII wieku przez kasztelana krakowskiego Klemensa z Ruszczy jako wiano dla jego córki.

Wczesnogotycki kościół klasztorny pochodzi z XIII wieku i został wzniesiony z cegły ( w prezbiterium o układzie wendyjskim) po najeździe mongolskim, w wyniku którego została zniszczona wcześniejsza świątynia.

Jest to budowla halowa, trójnawowa z węższym prezbiterium, zamkniętym ścianą prostą.

W XVII wieku do korpusu kościoła dobudowana została od północy kruchta w stylu barokowym a na przełomie XVII i XVIII wieku powstała od zachodu przybudówka z Chórem Panieńskim i oratorium, połączona z klasztorem.

Wnętrze świątyni nakrywają sklepienia krzyżowo-żebrowe. Bogaty, barokowy wystrój malarski pochodzi z 1760 roku i jest dziełem krakowskiego artysty Andrzeja Radwańskiego. Wyposażenie świątyni pochodzi głównie z XVII i XVIII wieku, a ołtarz główny przypisuje się włoskiemu architektowi Franciszkowi Placidiemu.

Z wcześniejszych elementów zwraca uwagę późnogotycki krucyfiks w jednym z ołtarzy bocznych. Z tego okresu pochodzi także obraz w ołtarzu głównym.

Warto nadmienić, że pod zakrystią kościoła znajduje się kryta grobowa fundatora klasztoru i jego rodziny.

Z czasów I Wojny Światowej zachowały się w elewacji kościoła metalowe łuski wystrzelonych wówczas w stronę klasztoru pocisków.

Obecne budynki klasztoru powstały w pierwszej połowie XVII wieku. Składają się na nie trzy piętrowe skrzydła otaczające wraz ze ścianą południową kościoła dziedziniec wewnętrzny wzbogacony krużgankami.

Zespołowi klasztornemu towarzyszą zabudowania gospodarcze wraz z ogrodem oraz dworek rządcy, pochodzący z XIX wieku.

Przy kościele znajduje się klasycystyczna, wolnostojąca dzwonnica z pierwszej połowy XIX wieku.

Dzięki prowadzonej przez benedyktynki szkole dla dziewcząt, klasztor uniknął kasacji przez władze austriackie. Szkoła istniała aż do roku 1953, po czym władze komunistyczne wysiedliły zakonnice na kilka lat do Alwerni, likwidując jednocześnie tę placówkę dydaktyczną, która już się nie odrodziła.