poniedziałek, 27 kwietnia 2020

Dąbrówka- dwór drewniany

Pierwotny dwór w Dąbrówce ( gmina Stryszów ) powstał w XVII - wieku z inicjatywy rodziny Strzałów. Około połowy XVIII wieku został on częściowo przebudowany przez ówczesnego właściciela Antoniego Wilkońskiego. Na początku XIX wieku majątek z dworem został zakupiony przez Józefa Gorczyńskiego a następnie, jako wiano wnuczki Józefa Rozalii, Dąbrówka z dworem przeszła na własność rodziny Łubieńskich herbu Pomian. 

Łubieńscy przeprowadzili kolejną przebudowę dworu podwyższając go o drewnianą kondygnację i dobudowując dwie wieże. Własnością tej rodziny dwór pozostał do roku 1945, gdy cały majątek został upaństwowiony a dwór przeznaczono na prywatne mieszkania. 

Kres czasowego istnienia dworu nastapił w 1997 roku, gdy w związku z budową zapory w Świnnej Porębie, mieszkańców wykwaterowano a dwór rozebrano. Drewniane części zmagazynowano, z zamiarem ich ponownego zamontowania w przyszłości, a kamienną kondygnację zniszczono. " Poskładany" dwór przeleżał w magazynie 18 lat, aż do ponownego  odtworzenia  w 2015 roku. Rekonstrukcja zawiera jedynie 40 % pierwotnej, drewnianej materii. Reszta, uszkodzona przez  korniki, nie nadawała się już do użytku. 

Na razie dwór jest w tzw. stanie " deweloperskim", ponieważ nie ma pieniędzy na wykończenie i urządzenie wnętrz. Dodatkowo jego zagospodarowanie utrudnia spór pomiędzy Urzędem Gminy Stryszów a Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej w Krakowie o to, kto będzie dworem i okolicznymi terenami zarządzać. Dwór został bowiem zrekonstruowany na bardzo atrakcyjnym terenie zwanym Grodziskiem, w bardzo bliskim sąsiedztwie przyszłego Jeziora.

widok ogólny

zdjęcie archiwalne - zbiory UG Stryszów
panorama
bryła dworu
widok na fasadę

fasada

balkon

wieżyczka

fragment dachu

narożnik

elewacja boczna

elewacja ogrodowa

widok na jezioro

środa, 22 kwietnia 2020

Rzepiennik Biskupi - kościół św. Jana Chrzciciela

Usytuowany na wzniesieniu późnogotycki kościół drewniany w Rzepienniku Biskupim ( powiat tarnowski, gmina Tarnów) powstał prawdopodobnie na początku XVI wieku, chociaż niektóre źródła uznają go za budowlę starszą. Niezachowana inskrypcja mówiła o roku 1494, lecz mogła dotyczyć także starszej świątyni.

Kościół jest jednonawową świątynią orientowaną, składającą się z kwadratowej nawy i trójbocznego, węższego prezbiterium. Te dwa elementy nakryte są jednym dachem wielospadowym z gontu oraz okapem nad prezbiterium.

W XVII wieku, od zachodu, do korpusu świątyni dostawiono niską wieżę z izbicą i namiotowym hełmem. W XIX wieku bryłę kościoła wzbogacono o niewielką kruchtę.

Świątynia posiada okna tylko od strony południowej oraz zachowane portale gotyckie  z łukami w kształcie „ oślego grzbietu”.

Wnętrze nakryte zostało płaskim stropem, w nawie z zaskrzynieniami. Strop pokrywa polichromia figuralna a ściany nawy malowane zacheuszki. Pod chórem zachowały się pozostałości pierwotnej polichromii gotyckiej.

Cennym elementem wyposażenia jest tryptyk gotycko-renesansowy  z XVI wieku. Pierwotnie umieszczona była w nim figura Madonny z Dzieciątkiem  z około 1530 roku, która obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie. Zwraca także uwagę  ambona barokowa z wizerunkami czterech Ewangelistów oraz manierystyczny ołtarz główny  z XVII  wieku.

Budowli towarzyszy drewniana dzwonnica z daszkiem czterospadowym a całość otacza murowano-drewniane ogrodzenie.

Obecnie kościół jest świątynią pomocniczą miejscowej parafii.

widok ogólny
panorama
kościół i dzwonnica
fasada
elewacja północna
widok na wieżę
wieża - zdjęcie NAC
izbica wieży
widok na prezbiterium i zakrystię
prezbiterium
sygnaturka
okno
kruchta
kropielnica
dzwonnica
bramka boczna ogrodzenia


piątek, 17 kwietnia 2020

Rychwałd - dwór Milieskich

Klasycystyczny dwór w Rychwałdzie ( powiat żywiecki, gmina Gilowice) zawdzięcza soje powstanie rodzinie Milieskich, która nabyła tutejsze dobra w 1810 roku. Budynek dworu został wzniesiony z inicjatywy Walentego Milieskiego w 1830 roku na miejscu dawnego, XVIII-wiecznego folwarku. Do wybuchu drugiej wojny światowej majątek wraz z dworem pozostawał w rodzinie Milieskich, po czym w 1940 roku został skonfiskowany przez władze hitlerowskie.

Po wojnie i wywłaszczeniu kilkakrotnie zmieniał właścicieli aż w roku 2002 został zakupiony przez osobę prywatną. Został wówczas odnowiony i zmodernizowany i obecnie, wraz z parkiem, tworzy ośrodek hotelarsko- rekreacyjny.

Dwór jest parterowy, na planie prostokąta, częściowo podpiwniczony, murowany i otynkowany. Od strony frontowej elewację zdobi portyk kolumnowo- filarowy. Całość nakrywa dach czterospadowy kryty dachówką.

Budynkowi dworu towarzyszą dwa budynki gospodarcze, gdzie pierwotnie mieściły się spichlerz stajnie i wozownie oraz mieszkania dla służby.

widok ogólny
panorama
fasada
portyk kolumnowo-filarowy
widok na portyk
elewacja ogrodowa
elewacja boczna
okna
jeden z budynków gospodarczych
budynek gospodarczy
park



niedziela, 12 kwietnia 2020

Mostek - kościół NMP Częstochowskiej

Drewniany kościół w Mostku ( powiat miechowski gmina Gołcza) pierwotnie został wzniesiony w roku 1571 w miejscowości Smardzowice, z fundacji  Jana Cianowskiego. Dopiero w 1938 roku świątynie przeniesiono do Mostka i w czasie rekonstrukcji  pozbawiono pierwotnych cech stylowych.

Jest to jednonawowy kościół z drewna modrzewiowego o konstrukcji zrębowej z trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Bryłę od zachodu wzbogaca wieża. W okresie późniejszym do prezbiterium dostawiono zakrystię i składzik.

Wnętrze budowli nakrywa pozorne sklepienie kolebkowe. Wyposażenie barokowe pochodzi z XVIII wieku. Na uwagę zasługuje południowy portal nawy z nadprożem w formie oślego grzbietu z herbem Prus.

Kościół otacza murowane ogrodzenie z bramkami.


widok ogólny
widok ogólny latem
kościół jeszcze w Smardzowicach - zdjęcie archiwalne - Tow. Opieki nad Zabytkami

prezbiterium
fasada
elewacja południowa
elewacja północna

wieża
wieża - zdjęcie NAC
latarnia wieży
wejście
wnętrze
ołtarz główny
ołtarz główny - zdjęcie Tow. Opieki nad Zabytkami
ołtarz boczny
łuk tęczowy
chór
bramka ogrodzenia