wtorek, 27 kwietnia 2021

Rzepiennik Biskupi - dwór Więckowskich

Usytuowany na wzniesieniu dwór w Rzepienniku Biskupim ( powiat tarnowski, gmina Rzepiennik Strzyżewski) został zbudowany na początku XX wieku ( lata 1910-1912) na fragmentach pochodzących z wcześniejszego dworu biskupiego  z XVI wieku, z którego zachowano sklepione piwnice.

Dwór ma charakter eklektyczny. Jest parterowy i posiada plan prostokąta. Dach ozdobiony jest dekoracyjną drewnianą snycerką a okna dekoracyjnymi ramami. Od strony południowej ściany piwnic pokrywa boniowanie. Dodatkowo ściany budynku podzielone są boniowanymi pilastrami i gzymsami. Od wschodu umieszczono taras z ozdobną balustradą tralkową.

 

We wnętrzu zachowała się secesyjna dekoracja malarska wykonana przez ucznia Wyspiańskiego, Jana Bulasa.

 

Dworowi towarzyszą zabudowania gospodarcze oraz park z aleją dojazdową.

 

Budynek z otoczeniem należy do rodziny przedwojennych właścicieli.

widok ogólny

fasada

elewacja boczna

widok od alei parkowej

balustrada tarasu

drewniane elementy dachu

aleja do dworu

figura Chrystusa

budynek gospodarczy

czwartek, 22 kwietnia 2021

Lipnica Murowana - kościół św. Andrzeja

Gotycki kościół parafialny w Lipnicy Murowanej ( powiat bocheński, gmina Lipnica Murowana) powstał w 1364 roku z fundacji króla Kazimierza Wielkiego w związku z lokacją miasta. Wcześniej w tym miejscu stał kościół drewniany.

Bryła świątyni składa się z nawy, prezbiterium zamkniętego trójbocznie i zakrystii od północy. Od zachodu posiada czworoboczną wieżę z przyporami. Po bokach nawy od strony południowej znajdują się dwie kaplice a od strony północnej jedna. Dobudowano je w XVIII wieku. Całość wzniesiona została z kamienia i z czasem otynkowana. Mimo późniejszych zniszczeń wojennych i pożarów oraz przebudów świątynia  zachowała zasadniczo swój gotycki charakter.

Z gotyckich detali architektonicznych zachowały się dwa ostrołukowe portale, część okien prezbiterium oraz łuk tęczowy we wnętrzu.

Wnętrze przykrywa XIX-wieczny strop a ściany zdobi polichromia ornamentalno-figuralna z tego samego okresu. Ambona i ołtarze pochodzą z XIX i XX wieku. Tylko w jednej z kaplic znajduje się ołtarz starszy, w stylu rokoko.

Na tęczy usytuowano barokowy krucyfiks.

Najcenniejszym elementem wyposażenia jest gotycka drewniana rzeźba Madonny z Dzieciątkiem z około 1370 roku znajdująca się w jednym z ołtarzy bocznych. 

Z czasów budowy kościoła pochodzi prawdopodobnie gotycka kropielnica w przedsionku, wcześniej pełniąca funkcję chrzcielnicy.

widok ogólny
panorama

prezbiterium

prezbiterium - zdjęcie archiwalne - Katalog Zabytków Sztuki w Polsce t.1
szkarpy prezbiterium

elewacja północna

elewacja południowa

fasada

wieża - zdjęcie archiwalne

zwieńczenie wieży

okno wieży

kruchta

portal gotycki

figura na elewacji nawy

epitafium

wnętrze

wnętrze prezbiterium

polichromia stropu prezbiterium

ołtarz główny

portal zakrystii

łuk tęczowy z krucyfiksem

fragment polichromii nawy

chór

ołtarz boczny z figurą Madonny

rzeźba

ambona

kropielnica 

sobota, 17 kwietnia 2021

Dubne - cerkiew św. Michała Archanioła

Usytuowana na niewielkim wzniesieniu drewniana cerkiew grekokatolicka w Dubnem ( powiat nowosądecki, gmina Muszyna ) powstała w roku 1863, po spaleniu wcześniejszej świątyni z XVII wieku.

Obecna świątynia posiada tradycyjny podział trójdzielny z prostokątnie zamkniętym prezbiterium, nawą oraz wieżą z izbicą i babińcem w przyziemiu.

 

Nawę i prezbiterium nakrywają namiotowe dachy łamane, kryte baniastymi hełmami. Wieżę także wieńczy baniasty hełm. Ściany  pokryte zostały gontem a dachy i hełmy blachą.

 

We wnętrzu nakrytym pseudo-kopułami namiotowymi ( nawa i prezbiterium) oraz stropem ( babiniec)  zachował się, starszy od opisywanej świątyni, kompletny ikonostas, ocalały z pożaru poprzedniej cerkwi z główną ramą rokokowo-klasycystyczną pochodzącą z przełomu XVII i XVIII wieku.

 

Część ikon jest późniejsza a wykonali je Antoni i Michał  Bogdańscy w końcu XIX wieku. Ściany pokrywa polichromia ornamentalno-figuralna także z tego okresu.

 

Do cennych elementów wyposażenia należy także malowana na płótnie tzw. płaszczenica, klasycystyczna ambona z wizerunkiem Chrystusa jako Dobrego Pasterza oraz barokowy ołtarz boczny.

 

Budynek cerkwi otacza kamienny murek .

 

Obecnie cerkiew pełni funkcję świątyni katolickiej.

widok ogólny

panorama

fasada

wieża

izbica wieży

prezbiterium

elewacja północna

wnętrze

ikonostas

Carskie Wrota

widok na ambonę

ambona

chór

fragment polichromii

korony ślubne