środa, 27 maja 2020

Kraków Dębniki - pałac Lasockich

Pierwotnie na miejscu obecnego pałacu stała niewielka parterowa willa w stylu klasycystycznym. Pod koniec lat 70 – tych XIX wieku teren ten wraz z willą zakupił Bronisław Lasocki. Jego syn Czesław Lasocki w kilkanaście lat później, po otrzymaniu majątku od ojca, przekształcił willę w eklektyczny pałac.

Jednak już po 1910 roku spadkobiercy Czesława sprzedali majątek w Dębnikach wraz z pałacem gminie Kraków za milion koron. Gmina najpierw oddała zakupiony teren i budynek pałacu w dzierżawę a później część terenu sprzedano. Pałac przeznaczono na Zakład Wychowawczy dla Nieletnich Chłopców, powadzony przez braci Albertynów.
Zakład działał do wybuchu II Wojny Światowej.

Po wojnie budynek przejęło częściowo Miejskie Przedsiębiorstwo Zieleni, które działało w nim do 1980 roku. Od tej pory pozostawał opuszczony i niszczał. Zdewastowany budynek zakupiło w 1993 roku przedsiębiorstwo Skanska- oddział Hydrotest. Firma odnowiła budynek  i przeznaczyła na swoje potrzeby. Obecnie ponownie nie jest użytkowany.

Pałac ma bardzo urozmaiconą i malowniczą bryłę z wieżą widokową, tarasami i galeriami. Całość utrzymana jest w duchu klasycyzmu zmieszanego z renesansem.

Wokół pałacu rozciąga się, zrewitalizowany w ostatnim czasie, park miejski, który powstał na terenie dawnych ogrodów Lasockich.

widok ogólny

panorama - zbiory NAC

panorama od strony parku

elewacja frontowa
portyk frontowy - zbiory NAC
portyk frontowy




herb
okna i posąg

okno
elewacja ogrodowa
fragment elewacji ogrodowej

ganek i taras

taras boczny
skrzydło z wieżą

wieża

widok na wieżę - zbiory NAC
 
zwieńczenie wieży
park

mostek

bramka ogrodzenia

piątek, 22 maja 2020

Kamionka Mała - kościół św. Katarzyny

Obecny drewniany kościół św. Katarzyny w Kamionce Małej ( powiat limanowski, gmina Laskowa) powstał w 1778 roku z wykorzystaniem elementów poprzedniej świątyni, pochodzącej z XV wieku.

Początkowo była to budowla bezwieżowa z nawą i węższym prezbiterium. Wieżę dostawiono w 1790 roku a następnie wzbogacono od frontu o kruchtę. Sto lat później, w roku 1884, dobudowano do prezbiterium kaplicę oraz zakrystię i dopiero wówczas kościół poświęcono.

Świątynię nakrywa dwuspadowy dach z blachy.

Wnętrze przykrywają płaskie stropy ozdobione, podobnie jak ściany, polichromią z XIX wieku. W wyposażeniu dominują elementy barokowe. Do interesujących zabytków wcześniejszych można zaliczyć gotycki, XV-wieczny, krucyfiks na belce tęczowej.

Przy kościele znajduje się kamienna dzwonnica arkadowa z 1925 roku.

widok ogólny
panorama
widok na prezbiterium
prezbiterium
elewacja boczna
wieża
ołtarz główny
polichromia stropu
dzwonnica



niedziela, 17 maja 2020

Nidek- dwór Bobrowskich

Niewielki, parterowy dwór w Nidku (powiat wadowicki, gmina Wieprz) został wzniesiony na przełomie XVIII i XIX wieku przez rodzinę Bobrowskich.

Jest to klasycystyczny, prostokątny budynek murowany, nakryty czterospadowym dachem. Jeszcze w latach 80-tych XX wieku front dworu zdobił dwukondygnacyjny ganek, zlikwidowany w czasie modernizacji dworu.

Dwór często zmieniał właścicieli. Byli nimi po Bobrowskich rodzina Górników a następnie Jan Walica. W 1926 roku nabyli go bracia Dembieńscy, którzy mieszkali w nim do wybuchu II Wojny Światowej.

Po wojnie i wywłaszczeniu budynek objęło m.in. Nadleśnictwo Andrychów i przedszkole. Obecnie dwór jest własnością prywatną i został już wyremontowany.

Dwór otaczał pierwotnie niewielki park oraz sad.

dwór przed remontem
portyk
dwór po remoncie

wtorek, 12 maja 2020

Wojnicz - kościół św. Wawrzyńca

Najstarsze, późnogotyckie, partie kościoła parafialnego w Wojniczu ( powiat tarnowski, gmina Wojnicz)  pochodzą z około XV wieku.

Pierwotnie murowana z kamienia i cegły świątynia składała się z trójbocznie zakończonego prezbiterium, nakrytego sklepieniem sieciowym ( zachowane)  oraz nawy i przylegającej do prezbiterium zakrystii. W 1512 roku dobudowano od północy kaplicę a w XVII drugą kaplicę, południową. Po pożarze w 1772 roku kościół został odbudowany i przekształcony w duchu baroku.

Kolejne zmiany w bryle kościoła miały miejsce po zniszczeniach pierwszej Wojny Światowej. Dobudowano wówczas nawy boczne, tworząc trójnawowy korpus oraz wzniesiono nową zakrystię od południa.

W latach 50-tych XX wieku od frontu powstała niska wieża podwyższona w latach 1997-2001 i nakryta pseudobarokowym hełmem.

Z elementów gotyckich zachowały się sklepienia prezbiterium i starej zakrystii, ostrołukowe okna prezbiterium, portal z XV wieku, cynowa chrzcielnica z XV wieku nakryta rokokową drewnianą pokrywą oraz krucyfiks z przełomu XVI i XVII wieku.

Pozostała część wystroju pochodzi z okresu baroku i rokoka. Na ścianach zachowały się  zabytkowe epitafia. Zwraca także uwagę klasycystyczny pomnik nagrobny rodziny Stadnickich z 1818 roku w formie sarkofagu.

Od 2014 roku świątynia pełni funkcję kolegiaty.

Kolegiacie towarzyszy wolnostojąca drewniana dzwonnica z 1663 roku. Dzwonnicę wieńczy izbica przykryta gontowym dachem namiotowym.

Kościół otacza mur z kaplicami i stacjami Drogi Krzyżowej. Jedna z kaplic pochodzi z XVIII wieku.

widok ogólny
zdjęcie archiwalne - Fotopolska
panorama
prezbiterium
Ogrojec
zamurowane okno gotyckie

pocisk w ścianie prezbiterium

elewacja północna i stara zakrystia
elewacja południowa
nowa zakrystia
wieża
hełm wieży
wnętrze

sklepienie sieciowe
ołtarz główny
ołtarz główny - część centralna
rokokowa ława

łuk tęczowy

gotycki portal
rokokowa polichromia

fragment polichromii
polichromia iluzjonistyczna
chór i organy
ambona
chrzcielnica
detal chrzcielnicy

barokowy portal

drzwi
epitafium z portretem

klasycystyczne epitafium w formie nagrobka

dzwonnica
izbica dzwonnicy
kapliczka

wnętrze kapliczki
brama wejściowa