niedziela, 28 lutego 2016

Niegardów - kościół św. Jakuba Starszego

Murowany kościół w Niegardowie ( powiat proszowicki, gmina Koniusza) został wzniesiony w latach 1578-1605 na miejscu drewnianej świątyni z XIII wieku, wspomnianej kilkakrotnie przez Długosza. Początkowo reprezentował styl renesansowy. Jednak w wyniku wielu restauracji i przeróbek został pozbawiony cech stylowych.

Jest to budowla orientowana z prostokątnym prezbiterium zakończonym półkolistą absydą. Prezbiterium poprzedzone jest szersza nawą, od wschodu oszkarpowaną. Jest to najstarsza zachowana część świątyni. Dobudówki, czyli zakrystia i kruchta pochodzą z okresu późniejszego. We wnętrzu zachowały się ostrołukowe portale gotycko-renesansowe.

Przy kościele znajdował się cmentarz otoczony w 1856 roku kamiennym murem, który, w przeciwieństwie do cmentarza zachował się.

Obok kościoła stoi drewniana dzwonnica z 1858 roku, ufundowana przez Elżbietę Wielopolską.

widok ogólny

widok na fasadę

fasada

prezbiterium z absydą

widok na elewację północną

portal główny

kruchta

detal fasady

wnętrze

wnętrze prezbiterium

ołtarz główny

witraż

polichromia sklepienia

łuk tęczowy

chór

ambona

portal południowy do nawy

łuk portalu

detal

bramka ogrodzenia

figura Matki Boskiej

dzwonnica

wtorek, 23 lutego 2016

Wadowice - dwór " Mikołaj"

W Wadowicach ( powiat wadowicki, gmina Wadowice), na terenie dawnego „wójtostwa wadowickiego”, wzniesiono w XVII wieku pierwszy murowany dwór. Jego fundatorem był starosta barwałdzki Mikołaj Komorowski.

Mikołaj Komorowski to postać nietuzinkowa, chociaż wybitnie negatywna. Był to osobnik znany z awanturnictwa i okrucieństwa, sprawca licznych zbrodni, a także utracjusz trudniący się rozbojem oraz fałszerstwem monet. I właśnie imię tego „ czarnego charakteru” przetrwało w nazwie istniejącego dworu.

Obecny wygląd dwór zawdzięcza licznym przebudowom, a zwłaszcza ostatniej, przeprowadzonej przez rodzinę Fischerów, która nabyła majątek wraz z dworem w pierwszej połowie XIX wieku.

Przebudowy dokonano w stylu klasycystycznym.

Powstała budowla murowana, składająca się z części głównej na planie kwadratu z ryzalitami oraz połączonej korytarzem części gospodarczej. Od strony południowej, między ryzalitami, znajduje się taras do dawnego parku. Cześć frontową zdobią dekoracyjne obramienia okien oraz kolumnowy portyk wspierający balkon.

Pierwotnie elewacje dworu wzbogacone były figurami świętych oraz popiersiami królów Polski. Figury te zostały usunięte w czasie zaborów na rozkaz władz austriackich. Obecnie w jednej z nisz stoi figura Matki Boskiej, ale nie pochodzi ona z pierwotnej dekoracji.

We wnętrzu uwagę zwraca eliptyczny salon z czterema narożnymi niszami i plafonem zdobionym w kasetony.

Ostatnimi przedwojennymi właścicielami dworu była rodzina Krobickich, którą wywłaszczono w roku 1947.

Dzisiaj w dworze mieści się restauracja.

Budynek dworu dawnej otaczał rozległy park krajobrazowy, praktycznie nie zachowany.

widok ogólny
fasada

elewacja ogrodowa w roku 2000
portyk z balkonem
widok na elewację ogrodową
elewacja ogrodowa
elewacja boczna z posągiem w niszy
posąg
przełączka
część gospodarcza
okno fasady
sufit w salonie
fryz
kolumny w salonie

czwartek, 18 lutego 2016

Stary Wiśnicz - kościół św. Wojciecha

Obecnie istniejący kościół w Starym Wiśniczu ( powiat bocheński, gmina Nowy Wiśnicz) został wzniesiony w 1520 roku z fundacji Piotra Kmity, wojewody krakowskiego, właściciela pobliskiego zamku. Pierwotnie budowla pełniła funkcję kościoła dworskiego.

Jest to świątynia orientowana, murowana, jednonawowa z nie wyodrębnionym prezbiterium, wzniesiona w stylu gotycko-renesansowym. Nawę i empory nakrywa sklepienie sieciowe.

Po bokach nawie towarzyszą, zapewne XVIII - wieczne, przybudówki z kaplicami w przyziemiu i emporami na piętrze oraz z rzadko spotykanymi lożami koloratorskimi.

Od północy do prezbiterium przylega piętrowa zakrystia ze skarbcem. Od zachodu poprzedza nawę kwadratowa wieża z dachem ostrosłupowym. Kościół jest otynkowany, opięty przyporami i nakryty dachem dwuspadowym z sygnaturką.

Wnętrze utrzymane jest w stylu barokowym, ale zachowały się cztery portale z XVI wieku i renesansowe tabernakulum naścienne z 1544 roku. Polichromia pochodzi z wieku XX.

Na zewnątrz, przy kościele zachował się dzwon z czasów Piotra Kmity z herbami. Niestety dzwon jest pęknięty i dlatego wmontowano go w mur otaczający świątynię. Podobno dzwon ten został odlany przez tego samego ludwisarza co Dzwon Zygmunta na Wawelu.

Niektórzy historycy dopatrują się w wyglądzie świątyni w Starym Wiśniczu pewnych podobieństw do Sali Audiencyjnej na zamku w Pradze ( wnętrze przypominające halę, nakryte sklepieniem sieciowym o charakterze ozdobnym). Jest to prawdopodobne, gdyż Piotr Kmita wielokrotnie jeździł do Pragi w poselstwach dyplomatycznych i z pewnością bywał w wyżej wspomnianej Sali Audiencyjnej.

W ołtarzu głównym znajduje się obraz malowany, częściowo, przez Jana Matejkę, który często przebywał w Koryznówce znajdującej się niedaleko zamku w Wiśniczu.

widok ogólny

panorama
zdjęcie archiwalne - zbiory NAC
fasada

widok na wieżę

prezbiterium

kaplica

elewacja południowa

widok na elewację północną

kruchta

portal wejściowy

wnętrze

widok na ołtarz

sklepienie

wnętrze kaplicy

widok na lożę koloratorską

loża

ambona i loża

chór z herbami

renesansowe tabernakulum

osłona na dzwon

pęknięty dzwon