gatoma - na tropie zabytków: lutego 2018

wtorek, 27 lutego 2018

Poręba Spytkowska - kościół św. Bartłomieja

Kościół parafialny w Porębie Spytkowskiej ( powiat brzeski, gmina Brzesko) powstał prawdopodobnie w XVI wieku ( istniał w 1565 r.) w stylu późnogotyckim, jednak w wyniku przebudów zatracił w znacznym stopniu cechy stylowe.

Obecnie jest to budowla murowana, orientowana jednonawowa z prezbiterium zamkniętym ścianą prostą. Do prezbiterium przylegają dwie zakrystie; stara od północy oraz nowa od południa ( 1938 r.). Pod koniec XIX wieku dach świątyni obniżono i wzbogacono o sygnaturkę. W 1921 roku do nawy dobudowano od południa i zachodu kruchty. Fasada kościoła jest wykonana z cegły, neogotycka, z ostrołukowymi blendami.

Wyposażenie wnętrza jest barokowo - klasycystyczne. Do ciekawych elementów należy chrzcielnica kamienna, późnorenesansowa z 1620 roku, gotycki krucyfiks oraz antependium z XVII wieku.

Obok kościoła stoi drewniana dzwonnica z XVII wieku o konstrukcji słupowej. Ma nadwieszoną izbicę nakrytą dachem namiotowym z gontu.

widok ogólny

panorama

prezbiterium

szkarpy

nowa zakrystia

elewacja południowa

elewacja północna

fasada

kościół i brama ze schodami

wnętrze

widok na prezbiterium

ołtarz główny

łuk tęczowy

krucyfiks

malowane antepedium

chrzcielnica

data

brama

figura św. Jana Nepomucena

dzwonnica

wejście do dzwonnicy

czwartek, 22 lutego 2018

Szymbark - cerkiew Narodzenia Bogurodzicy

W Szymbarku ( powiat gorlicki, gmina Gorlice), w przysiółku Wólka stoi dawna cerkiew grekokatolicka.

Świątynia wzniesiona została z drewna w 1790 roku ( lub w 1821 roku) w konstrukcji zrębowej. Ściany pokryto gontem a dach wykonany jest obecnie z blachy. Jest to budowla dwudzielna, składająca się z nawy i prezbiterium. Nad nawą nadbudowano wieżę z pozorną izbicą i baniastym hełmem. W XIX wieku od zachodu dobudowano kruchtę. Wnętrze cerkwi nakrywają stropy.Wyposażenie jest głównie XIX- wieczne.

Po wysiedleniu rdzennej ludności w 1947 roku cerkiew została przejęta przez kościół rzymskokatolicki.

Przy cerkwi zachowały się pozostałości cmentarza z kilkoma zabytkowymi nagrobkami.

widok ogólny

widok na fasadę

fasada

elewacja północna

elewacja południowa

prezbiterium

wieża

pozorna izbica wieży

krzyż nad kruchtą

krzyż unicki

krzyż katolicki

stary nagrobek na dawnym cmentarzu

sobota, 17 lutego 2018

Rabka-Zdrój- kościół drewniany św. Marii Magdaleny

Drewniany kościół w Rabce-Zdroju ( powiat nowotarski, gmina Rabka-Zdrój), postawiono w latach 1600-1606 z fundacji kasztelana krakowskiego Spytka Jordana. Zastąpiono nim wcześniejszą, również drewnianą świątynię z XVI wieku, która prawdopodobnie spłonęła.

Początkowo kościół reprezentował typ późnogotycki. Posiadał podmurówkę, jedną nawę i węższe prezbiterium zamknięte trójbocznie, wzbogacone w 1644 roku rzeźbą grupy Ukrzyżowania ( obecnie inna rzeźba). Dach pokrywał gont. W 1744 roku dobudowano od zachodu masywną wieżę o konstrukcji słupowej z nadwieszoną izbicą a w 1753 roku wieżyczkę na sygnaturkę.

Zmieniono także wystrój wnętrza na barokowe, a strop przebudowano na pozorne sklepienie kolebkowe, wsparte na filarach. Wnętrze zdobi rokokowo-klasycystyczna polichromia z początku XIX wieku, ale zachowały się fragmenty wcześniejszej dekoracji malarskiej z 1628 roku. Świątynie otacza kamienny mur z XVIII wieku z bramkami i stacjami Drogi Krzyżowej.

W otoczeniu muru zachowało się kilka nagrobków z dawnego przykościelnego cmentarza.

Po zbudowaniu w mieście w 1908 roku nowego kościoła parafialnego starą nieczynną już świątynię zamieniono w 1936 roku na muzeum im. Władysława Orkana ze zbiorami etnograficznymi i sakralnymi z okolic Rabki. Muzeum istnieje do dzisiaj.

Warto zwrócić uwagę na płytę, za prezbiterium, przed dawnym Ogrojcem. Płyta upamiętnia pochowanie w 1802 roku w tym miejscu dużej ilości kości z dawnego przycmentarnego ossuarium.