Igołomia - pałac Wodzickich

Zespół pałacowy w Igołomii ( powiat krakowski, gmina Igołomia-Wawrzeńczyce) położony jest w pięknie zachowanym parku krajobrazowym w stylu angielskim.

Jest to jedna z najpiękniejszych rezydencji klasycystycznych w Polsce.

Powstała na przełomie XVIII i XIX wieku, na zlecenie jednego z przedstawicieli ówczesnych właścicieli tych dóbr, rodziny Wodzickich. Przypuszcza się, że był to Franciszek Wodzicki lub jego córka Łucja z Wodzickich Przerembska. Autorem projektu pałacu był znany architekt okresu dojrzałego klasycyzmu, Chrystian Piotr Aigner, znany z zaprojektowania wielu budowli w Warszawie, a także w ogrodzie w Puławach oraz przebudowy pałacu w Natolinie.

Pałac w Igołomii wzniesiony jest na planie prostokąta z portykiem kolumnowym i okrągłym salonem na osi, tworzącym od strony ogrodu ryzalit. Ma symetryczną, jednopiętrową bryłę o wyważonych proporcjach a dekoracja odznacza się elegancką prostotą. Od strony ogrodu, ze względu na skarpę, na której posadowiono pałac, ma on trzy kondygnacje, w tym jedna to sutereny.

Także wnętrze pałacu tchnie prostotą i spokojem. Najbardziej reprezentacyjne pomieszczenie, czyli okrągły salon, posiada bogatszą dekorację sztukatorską. Zwraca uwagę piękny fryz z motywem gryfów oraz kominek z postacią Eskulapa, patrona lekarzy. Pomieszczenie nakrywa sklepienie, przypominające kopułę z kasetonami. Autorem sztukaterii we wnętrzach jest Fryderyk Barman, uczeń Aignera. Z pierwotnego wyposażenia zachowały się także drzwi, klamki, i stolarka okien.

Ostatnimi właścicielami pałacu przed wojną byli Morstinowie. Po wojnie, mimo wywłaszczenia właścicieli i przeznaczenia całego założenia dla PGR, pałac nie został zdewastowany. W pewnym sensie uratowały go, prowadzone w pobliżu, wykopaliska archeologiczne. Zabytek został, w latach 60 – XX wieku, oddany do użytkowania dla Instytutu Archeologii PAN, który mieści się tutaj do dzisiaj i dba o całe założenie.

Wspomniana wyżej dekoracja kominka w salonie, z postacią Eskulapa, nawiązuje, prawdopodobnie, do miejscowej legendy mówiącej o tym, że Igołomia została podarowana przez królową Bonę jej nadwornemu lekarzowi.

widok ogólny

zdjęcie archiwalne - zbiory CBN Polona

podjazd

panorama

fasada - zdjęcie archiwalne

portyk kolumnowy

tympanon

elewacja ogrodowa

ryzalit

zwieńczenie ryzalitu

elewacja boczna

salon

fryz z gryfami

sklepienie

kominek

okno

park

widok na park

aleja parkowa

aleja parkowa latem

widok na gazon przed fasadą

gazon z kolumną

donica kamienna

Gruszów - kościół Rozesłania Świętych Apostołów

W położonej wśród sadów raciechowickich, niewielkiej miejscowości Gruszów ( powiat myślenicki, gmina Raciechowice) stoi drewniana świątynia z drzewa modrzewiowego.

Wzniesiono ją w pierwszej połowie XVI wieku w stylu gotyckim, na miejscu wcześniejszego kościoła, prawdopodobnie z XIV wieku. 

Jest to budowla orientowana, o konstrukcji zrębowej, jednonawowa z wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Od zachodu do korpusu przylega wieża z ostrosłupowym hełmem, która to wieża, do 1919 roku, stała osobno. Całość budowli nakrywa dach z gontu.

W XVIII wieku od północy dobudowano do nawy kaplicę a w 1942 roku, od południa, wzniesiono kruchtę.

Warto zwrócić uwagę na to, że nadproże drzwi bocznych nawy, od południa oraz nadokienniki okien w prezbiterium mają kształt oślego grzbietu.

Wystój wnętrza pochodzi z XVII i XVIII wieku a główny ołtarz jest eklektyczny.

Najcenniejszym zabytkiem kościoła była figura Madonny z Dzieciątkiem, pochodząca z XIV wieku, jeszcze z poprzedniej świątyni. Odnaleziono ją przypadkiem na strychu kościoła i po renowacji przekazano, w latach 90-tych XX wieku, do Muzeum Archidiecezjalnego Krakowie. W kościele gruszowskim znajduje się kopia tej figury.

Obok kościoła stoi, także drewniana, współczesna dzwonnica.

widok ogólny

widok na fasadę

wieża

elewacja południowa

widok od prezbiterium

prezbiterium

wejście glówne

kruchta

 

okno prezbiterium

wnętrze

ołtarz główny

figura Madonny w ołtarzu głównym

ołtarz boczny

wnętrze kaplicy

gotycka Madonna - kopia

 

ambona

chrzcielnica

kropielnica

dzwonnica

Kraków - Łuczanowice - dwór Mycielskich

Do ciekawszych obiektów rejonu Nowej Huty w Krakowie należy dwór w Łuczanowicach.

Miejscowość ta długo, bo od XVI wieku do wieku XIX związana była z rodem Żeleńskich, gorliwych wyznawców kalwinizmu. Żeleńscy wznieśli tutaj, w 1787 roku, drewniany, barokowo-klasycystyczny dwór, który jednak nie zachował się do dzisiaj. Został rozebrany w 1953 roku.

Obecny dwór to budowla modernistyczna, wzniesiona w 1902 roku, według projektu Tadeusza Stryjeńskiego, na zlecenie ówczesnego właściciela majątku, Władysława Mycielskiego.

Jest to budynek piętrowy zbudowany z cegły i kamienia, na planie nieregularnym. Elewacje zdobi cegła zendrówka. Dwór przypomina nieco zamek rycerski. Od frontu, nad wejściem,  zachował się herb Mycielskich. We wnętrzu dworu zachowały się zabytkowe schody i piece kaflowe oraz posadzki.

Początkowo nowy, murowany dwór był połączony ze starym, drewnianym za pomocą jednego skrzydła.

W czasach Mycielskich dwór pełnił role siedziby rodowej i był znanym miejscem spotkań arystokracji a także świata kultury i nauki.

Obecnie budynek jest w złym stanie technicznym. Jest własnością gminy i mieszczą się w nim mieszkania komunalne oraz kaplica ze świetlicą.

Wokół dworu rozciągał się piękny park angielski, częściowo zachowany.

widok ogólny

stary dwór zdjęcie archiwalne - "Dwór polski w starej fotografii"

widok na elewację ogrodową

elewacja ogrodowa

loggia

elewacja boczna

okno

herb Mycielskich

sień

drzwi w sieni

aleja parkowa