środa, 27 marca 2024

Sułkowice - kościół św. Zofii

Murowany kościół filialny w Sułkowicach ( powiat myślenicki, gmina Sułkowice) został wniesiony pierwotnie w 1627 roku z inicjatywy starosty lanckorońskiego Jana Zebrzydowskiego. Świątynia z tego okresu nie zachowała się a w 1825 roku została odbudowana od podstaw.

Jest to budowla nieorientowana, jednonawowa z półkoliście zakończonym prezbiterium. Wnętrze przykrywa sklepienie kolebkowe na gurtach. W prezbiterium znajdował się ołtarz w stylu późnobarokowym, obecnie zastąpiony współczesnym.

 

Przy ścianie zewnętrznej prezbiterium kościoła zachowały się dwa nagrobki, w tym jeden klasycystyczny nagrobek Wincentego Danka z około 1833 roku z alegoryczną postacią kobiecą.


widok ogólny

prezbiterium


elewacja południowa

widok na fasadę

fasada

portal wejściowy

sygnaturka

wnętrze

ołtarz

detal

widok na nagrobki

nagrobki

nagrobek z końca XIX wieku

nagrobek klasycystyczny

alegoria

detal

epitafium

piątek, 22 marca 2024

Nowe Rybie - kościół Znalezienia Krzyża Świętego

Zabytkowy kościół we wsi Nowe Rybie ( powiat limanowski, gmina Limanowa) został wzniesiony w stylu gotyckim. 

Przypuszcza się, że powstał w drugiej połowie XIV wieku a w wieku XVI został powiększony o kruchtę zachodnią. Po pożarze w 1795 roku został odbudowany. 

Jest to murowana świątynia jednonawowa z węższym prezbiterium zamkniętym ścianą prostą. Kościół nakrywają strome łamane dachy dwuspadowe przykryte blachą ( pierwotnie był to gont). Całość bryły opinają szkarpy. Na jednej z nich znajduje się kamienna tabliczka herbem Szreniawa. 

Wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z końca XVIII wieku. Z wcześniejszych elementów warto wymienić chrzcielnicę z XVI wieku oraz gotyckie portale ostrołukowe. 

Obok kościoła wznosi się wolnostojąca, kamienna dzwonnica arkadowa z przełomu XIX/XX wieku. 

Całość założenia otacza murowane ogrodzenie z kaplicami.

widok ogólny

panorama

widok na prezbiterium

prezbiterium i brama ogrodzenia

prezbiterium

szkarpy
herb Szreniawa
okno prezbiterium

zakrystia

widok na elewację południową

elewacja południowa

elewacja północna

fasada

kruchta

sygnaturka

okno gotyckie

wnętrze

ołtarz główny

krucyfiks

ołtarz boczny
posąg w niszy

ambona

chrzcielnica

detal chrzcielnicy

portal do zakrystii

portal boczny

detal

portal kruchty

dzwonnica

ogrodzenie z kaplicą

plebania

niedziela, 17 marca 2024

Lusławice - dwór Pendereckiego

Klasycystyczny dwór w Lusławicach ( powiat tarnowski, gmina Zakliczyn) powstał na początku XIX wieku, prawdopodobnie z inicjatywy Teodora Lanckorońskiego.

Jest to prosty parterowy budynek na planie prostokąta, nakryty czterospadowym dachem, z kolumnowym portykiem w fasadzie, zwieńczonym trójkątnym frontonem.

 

Na początku XX wieku właścicielami majątku z dworem została rodzina tarnowskiego notariusza Adolfa Vayhingera. W dworze często przebywał, zaprzyjaźniony z właścicielami,  malarz Jacek Malczewski. W latach 1923-1926 artysta zamieszkał w dworze na stałe.

 

Po wojnie budynek dworu był zagospodarowany na różne cele. W roku 1976 zakupił go od ówczesnych właścicieli wybitny polski kompozytor Krzysztof Penderecki i po remoncie zamieszkał w nim na stałe.

 

Po śmierci kompozytora dwór wraz z parkiem i stojącym nieopodal Europejskim Centrum Muzyki został zakupiony przez Instytucję o tej samej nazwie.

 

Wokół dworu rozciąga się kilkuhektarowy park krajobrazowy z arboretum.

 

Obok dworu zachował się lamus z pierwszej połowy XVI wieku wzniesiony na planie kwadratu. Nadbudowane piętro pochodzi z wieku XIX – pierwotnie było drewniane. Uważa się, że lamus pełnił funkcję zboru ariańskiego.

 

Lusławice były w XVI wieku jednym z większych centrów arianizmu oraz miejscem zamieszkania włoskiego teologa i reformatora religijnego Faustyna Socyna, który tutaj został pochowany. Jego symboliczny grób z oryginalną płytą nagrobną znajduje się na terenie parku dworskiego. Nagrobek zaprojektował Adolf Szyszko-Bohusz.


widok ogólny

zdjęcie archiwalne - Archiwum Narodowe w Krakowie


zdjęcie archiwalne - Katalog Zabytków Sztuki w Polsce t.1

portyk

portyk zdjęcie archiwalne

zwieńczenie portyku

elewacja ogrodowa

elewacja ogrodowa z altaną

lamus

oficyna

portyk oficyny

widok na kaplicę w parku

kaplica

aleja parkowa

fragment parku

aleja

altana

altanka okrągła

wazon
ogród włoski
schody w ogrodzie włoskim

Mauzoleum Faustyna Socyna

tablica

oryginalna płyta

inskrypcja

brama

aleja prowadząca do dworu

fragment ogrodzenia