W miejscowości Orawka ( powiat
nowotarski, gmina Jabłonka), obok zabytkowego drewnianego kościoła, stoi
murowany budynek dawnej farbiarni.
Na Orawie od wieków, ze względu na
ubogą ziemię, bardzo popularna była uprawa lnu.
Od XVIII wieku ludność, na masową
skalę, zaczęła zajmować się płóciennictwem, czyli przędzeniem i tkaniem lnianych płócien. Płótna
te najczęściej przeznaczone były do sprzedaży handlarzom. Ci dostarczali gotowy
towar do farbiarni, gdzie pokrywano je kolorowymi ornamentami.
Tak przygotowane płótno było
obiektem handlu na targach węgierskich a także poza granicami państwa
austriackiego. Handel płótnem wzbogacał niektórych handlarzy a ci zaczynali
inwestować. Budowali murowane domy, magazyny i farbiarnie.
Taka właśnie farbiarnia powstała w
XVIII wieku w Orawce.
Jest to murowany budynek nakryty
dwuspadowym dachem łamanym (mansardowym) pokrytym gontem. Budynek jest parterowy
z półpiętrem w dachu, podpiwniczony.
W ścianie szczytowej umieszczony
jest zegar słoneczny.
Pierwotnie budynek nie pełnił
funkcji farbiarni. Służył jako skład soli i komora celna na węgierskim szlaku
handlowym. Następnie zaczęto farbować w nim płótno.
Na początku XIX wieku farbiarnię
kupił Jan Harbich. Po nim przejął ją jego siostrzeniec Jan Klein, który rozwinął
przedsiębiorstwo tak, że z powodzeniem opierało się konkurencji. Farbiarnia w
Orawce stosowała przy produkcji technikę „ klocków”, czyli nanoszenia na
odpowiednio przygotowane płótno, kolorowych, prostych ornamentów za pomocą
zanurzonych w farbie, drewnianych klocków.
Pod koniec XIX wieku farbiarstwo i
płóciennictwo upada, gdy w cesarstwie zaczyna obowiązywać zarządzenie
pozwalające prowadzić tego typu działalność tylko kupcom i wytwórcom
koncesjonowanym. Na dodatek płótno zaczęło być wypierane przez tańsze tkaniny
wykonywane przemysłowo.
Wobec powyższego Rodzina Klein
zamknęła farbiarnię w Orawce a budynek zakupił zięć Kleina, Jan Cegielny, z
przeznaczeniem na stolarnię.
Stolarnia działała tu do 1993
roku. Budynek nadal jest własnością prywatną, ale nie jest zamieszkany i wymaga
remontu.
 |
| elewacja frontowa |
 |
| elewacja boczna |
 |
| zdjęcie archiwalne - Fotopolska |
 |
| elewacja boczna i schody |
 |
| zegar słoneczny |
 |
| drewniana weranda |
 |
| elewacja tylna |
 |
| drewniana przybudówka |
 |
| drzwi na werandę |
 |
| okno |
 |
| klamka do głównych drzwi wejściowych |
