środa, 29 marca 2017

Wrocław - portal z kościoła na Ołbinie

Na południowej ścianie kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu wmurowano w 1546 roku piękny kamienny portal romański. Portal pochodzi z nieistniejącego już kościoła św. Wincentego i NMP na Ołbinie. Kościół ten stanowił cześć dużego kompleksu klasztornego benedyktynów, ufundowanego w XII wieku i istniejącego do roku 1529. Wówczas cały kompleks klasztorny rozebrano.

Zachowany portal miał formę dwustronną. Jest to uskokowa konstrukcja z sześcioma kolumnami po bokach. Trzony i głowice kolumn ozdobione są ornamentem roślinnym i geometrycznym z fantazyjne przedstawionymi zwierzętami. Na głowicach kolumn umieszczono przedstawienia grzechu pierworodnego i wygnania z raju. Profilowane lico łuku ( archiwolta) zawiera sceny biblijne z Nowego Testamentu.

Pierwotnie portal zdobił tympanom, z płaskorzeźbami Zaśnięcia NMP ( obecnie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu) oraz Zdjęcia z Krzyża.

widok ogólny
zbliżenie portalu
kolumny
podstawy kolumn
głowice kolumn
rzeźby

archiwolta
rzeźby archiwolty

piątek, 24 marca 2017

Kraków - kościół w. Marka

Przy ulicy Sławkowskiej w Krakowie stoi kościół gotycki wzniesiony z cegły. Jego powstanie wiąże się z fundacją księcia Bolesława Wstydliwego z roku 1263.

Budowę nowej świątyni ( wcześniejsza była drewniana) wraz z klasztorem, z przeznaczeniem dla zakonu reguły św. Augustyna zwanych markami, rozpoczęto w II połowie XIII wieku i kontynuowano przez kolejne dwa wieki. Po zakończeniu budowy kościół strawił pożar, ale wkrótce został on odbudowany. Pożary niszczyły świątynię jeszcze wielokrotnie a podczas każdorazowej odbudowy dokonywano różnych modernizacji.

Bryła kościoła zachowała charakter gotycki, ale wnętrze zostało przekształcone w epoce renesansu i baroku. Pierwotnie była to budowla halowa a obecnie jest trójnawowa opięta szkarpami, z prezbiterium i dobudowaną do niego później, od południowego wschodu, wieżą - dzwonnicą, kryjącą w przyziemiu kaplicę. O południa do nawy przylega kruchta i kaplica.

Na zewnętrznej ścianie prezbiterium znajduje się kopia późnogotyckiej Grupy Ukrzyżowania - krucyfiks oraz postacie Matki Boskiej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty. Oryginał przeniesiono do wnętrza świątyni.

Z ciekawszych detali kościoła można wymienić manierystyczny portal kruchty oraz dwa portale barokowe w prezbiterium. We wnętrzu zwraca uwagę ambona rokokowa z XVIII wieku, w kształcie serca i krzyżem na zaplecku ( godło zakonu marków) oraz barokowa rzeźbiona postać Anioła, prawdopodobnie dzieło Baltazara Fontany.

W prezbiterium umieszczono manierystyczny nagrobek tutejszego zakonnika Michała Giedroycia, zwanego błogosławionym.

Z kolei w tzw. Giedroycianum zachował się gotycko-renesansowy tryptyk z XVI wieku.

widok ogólny

zdjęcie archiwalne


elewacja z Grupą Ukrzyżowania

Grupa Ukrzyżowania

elewacja boczna

wieża

widok na gotycki szczyt

szczyt z blankami

manierystyczny portal główny

detal portalu

pozostałości portalu gotyckiego

okno

wnętrze

wnętrze prezbiterium

ołtarz główny

ołtarz główny detal

ołtarz boczny

manierystyczny nagrobek

sklepienie nawy

postać Anioła - rzeźba Baltazara Fontany

chór

barokowy portal

wejście boczne

gotycka Grupa Ukrzyżowania

portal ostrołukowy

wnętrze kaplicy

sklepienie kaplicy

Giedroycianum

gotycko-renesansowy tryptyk

kropielnica

niedziela, 19 marca 2017

Miechów - dworek "Zacisze"

Niewielki, modrzewiowy dworek podmiejski w Miechowie ( powiat miechowski, gmina Miechów) wzniesiono w 1784 roku ( data na belce stropowej) na skraju miasta, w zacisznej wówczas okolicy.

Przez kilka pokoleń należał do rodziny Kulczyckich, a nabył go w 1840 roku zubożały szlachcic Maurycy Kulczycki. Z przekazów pisemnych wynika, że wokół dworku znajdowały się jeszcze zabudowania gospodarcze, dzisiaj nieistniejące, m.in. oficyna i stodoła.

Dworek jako jeden z nielicznych nie uległ upaństwowieniu po II wojnie światowej i do lat 70-tych XX wieku pozostawał w rękach prywatnych. Dopiero wówczas został wykupiony przez Skarb Państwa. Po remoncie budynek przeznaczono na Muzeum Kościuszkowskie, które działało tutaj do roku 1995. Obecnie budynek, po niedawnym remoncie, administrowany jest przez Biuro Wystaw Artystycznych „ U Jaksy” i mieści Muzeum Regionalne.

Dworek jest budynkiem parterowym, na planie prostokąta, wzniesionym w konstrukcji zrębowej. Przykryty został czterospadowym łamanym dachem polskim, krytym gontem. Na osi umieszczono dwa ganeczki wsparte na drewnianych słupach. We wnętrzu dworku zachowały się dwa kominki murowane z XVIII wieku.

Ciekawostką jest, że dworek ma komin łączący dwa ciągi kominowe, niewidoczne z zewnątrz. Takie rozwiązanie było podyktowane „oszczędnością na podatkach”. Płacono, bowiem wówczas podatek od każdego komina.

Interesującym eksponatem znajdującym się w ogrodzie dworku jest kamienny krzyż pokutny oraz starsze od dworku koło młyńskie. Podobno pochodzi z XVII wieku.

widok ogólny
panorama
zdjęcie archiwalne z Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce t.1
dworek - zbiory NAC
widok z ogrodu na dworek
elewacja ogrodowa
widok na elewację frontową
ganek wejściowy
ganek ogrodowy
facjatka
" zamek" ciesielski
okna
wnętrze
pokój gospodarczy
belka z datą
kominek

skrzynia posagowa
krzyż pokutny

koło młyńskie