poniedziałek, 28 listopada 2022

Kraków - Rynek Główny

Położony w centrum miasta Rynek Główny to największy średniowieczny plac w Europie.

Został wyznaczony w 1257 roku, podczas lokacji miasta na prawie magdeburskim. Posiada plan kwadratu o powierzchni 4 ha a przylega do niego siatka ulic w układzie szachownicowym. W części południowej plan Rynku został dostosowany do wcześniejszej zabudowy tzw. Okołu ( kościół Mariacki i kościół św. Wojciecha).

Przez Rynek przebiega Droga Królewska , trakt komunikacyjny wiodący od Bramy Floriańskiej na Wawel. Przemierzały nim orszaki królewskie oraz delegacje zagraniczne w drodze na Zamek Królewski.

Na Rynku przez wieki toczyło się życie handlowe miasta. Wzdłuż jego boków i w centrum powstawały liczne kupieckie kramy, których pozostałością są dzisiejsze Sukiennice.

Główne miejsce placu od średniowiecza do początku XIX wieku zajmował Ratusz, z którego zachowała się Wieża.

Od czasów renesansu na Rynku Głównym odbywały się różne uroczystości, także o znaczeniu państwowym (Hołd Pruski, przysięga Kościuszki w 1794 roku). W Sukiennicach organizowano natomiast bale.

Boki Rynku tworzy ciąg kamienic, z których najbardziej znany jest Pałac Pod Baranami, gdzie działała Piwnica pod Baranami stworzona przez Piotra Skrzyneckiego. W kamienicy Morsztynowskiej mieści się z kolei słynna restauracja Wierzynek a w Pałacu Spiskim  restauracja Hawełka. W pałacu Pod Krzysztofory mieści się główna siedziba Muzeum Krakowa.

W 1882 roku Austriacy nadali kamienicom przy Rynku nową numerację. Powstały znane do dzisiaj linie A-B, C-D, E-F, G-H. Uruchomiano także komunikację tramwajową, którą ostatecznie zlikwidowano po ostatniej wojnie. Zamknięto także płytę Rynku dla ruchu samochodowego.

Obecnie plac pełni funkcję „ salonu miasta”. Powstały tu liczne kawiarnie i restauracje z ogródkami. Organizowane są imprezy plenerowe, zabawy sylwestrowe, juwenalia, oraz targi wielkanocne i bożonarodzeniowe, w tym tradycyjna wystawa szopek krakowskich.

Miejscem popularnych spotkań na Rynku jest pomnik Mickiewicza, wzniesiony w 1898 roku. W jego pobliżu ulokowały się kramy „ krakowskich kwiaciarek” oraz stada gołębi.

widok ogólny
rycina - Muzeum Historyczne miasta Krakowa
a
kościoły

kościół Mariacki

kościół św. Wojciecha

Sukiennice

makieta Ratusza

widok na Wieżę Ratusza

zdjęcie archiwalne

Droga Królewska

linia - C-D

Pałac pod Baranami

portal pałacu

pałac - detal

ławeczka Skrzyneckiego

kamienica Pod Jagnięciem

kamienica Pod Krzysztofory

linia A - B

budynek Feniksa

kamienica Pod Orłem

kamienica Zehlerowska

linia G-H

kamienica Czynciela

kamienica - detal

kamienica Szara

attyka

kamienica Bonerowska

attyka manierystyczna

obraz - fresk

linia E - F

kamienica Hetmańska

kamienica Morsztynowska i Wierzynek

kamienica Pod Obrazem

obraz

kamienica Tylmanowska ( Zbaraskich-Potockich) 

miejsce Hołdu Pruskiego

miejsce przysięgi Kościuszki

ogródek kawiarniany przy Wieży Ratuszowej

pomnik Mickiewicza

postać poety

stragany kwiaciarek

gołębie

rzeźba Mitoraja

środa, 23 listopada 2022

Brody - kościół Wniebowzięcia NMP

W miejscowości Brody koło Kalwarii Zebrzydowskiej ( powiat wadowicki, gmina Kalwaria Zebrzydowska), na wzgórzu nazywanym „Górą Oliwną” wznosi się kościół zwany „ Grobkiem”.

Jego początek wiąże się z powstaniem w 1611 roku, z inicjatywy Mikołaja Zebrzydowskiego,  niewielkiej kaplicy Grobu Matki Boskiej w kształcie sarkofagu. Po kilku latach fundator kaplicy zlecił architektowi Baudarthowi wzniesienie okazalszej świątyni w stylu wczesnobarokowym ( manierystycznym)  z wydłużoną, prostokątną nawą, półkolistą absydą od wschodu i półeliptyczną kruchtą od zachodu. 

Budowę zakończono i konsekrowano dzięki staraniom Jana Zebrzydowskiego, syna Mikołaja.

Wnętrze kościoła nakrywa sklepienie kolebkowe z lunetami, ozdobione stiukowymi ramami. W części wschodniej, w przyziemiu znajduje się Grób Matki Boskiej, a w części górnej ze schodami ołtarz główny. W partii zachodniej zwraca uwagę chór z organami, wsparty na arkadach filarowych. Wyposażenie świątyni jest głównie manierystyczne ( ganki - galerie) , rokokowe i klasycystyczne.

W XVIII wieku przed fasadą kościoła ustawiono, na kamiennych cokołach, posągi Apostołów oraz wzniesiono mur oporowy z wbudowaną grotą Matki Boskiej z Lourdes.

Kościół w Brodach należy do zespołu Dróżek przy Sanktuarium Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej a od 1992 roku jest to samodzielna parafia.

widok ogólny
zdjęcie archiwalne - zbiory CBN Polona

panorama

widok od strony wschodniej na absydę

zdjęcie NAC

elewacja południowa

elewacja północna

kopuła kruchty

głowice pilastrów

woluta

portal wejściowy

portal boczny

wnętrze

widok na ołtarz główny

figura w ołtarzu

sklepienie nawy

ołtarz boczny

chór

manierystyczna balustrada

fragment polichromii

kropielnica

polichromia kruchty z wizerunkiem kościoła

sklepienie kruchty

epitafia

ogrodzenie z posągami

posąg Apostoła

ogrodzenie

brama główna

brama boczna

zwieńczenie bramy