Łazany - dwór Brzezińskich

Klasycystyczny dwór w Łazanach ( powiat wielicki, gmina Biskupice) należy do rzadkich przykładów zachowanych do dzisiaj dworów drewnianych. 

Budynek powstał prawdopodobnie około 1840 roku z inicjatywy Antoniego Pruszyńskiego a kolejni właściciele rozbudowywali go. Ostatnimi właścicielami dworu przed wojną była, od 1887 roku, rodzina Brzezińskich. W 1941 roku Brzezińscy musieli opuścić dwór z nakazu Niemców. Po wojnie majątek przeszedł na własność Skarbu Państwa a dwór  był użytkowany przez PGR. Obecnie jest opuszczony.

Budynek dworu wzniesiony został na kamiennych fundamentach na planie prostokąta. Bryłę wzbogacono od frontu portykiem z dwoma rzędami kolumn i oknami ostrołukowymi a od ogrodu tarasem ( nie zachował się). Skrzydła boczne dobudowano później, częściowo z cegły. Całość nakryto czterospadowym dachem. Na osi budynku znajduje się prostokątny salon z neogotyckim kominkiem.

Dwór otacza park romantyczny ze szpalerami grabowymi, znacznie już zniszczony oraz  zabudowania gospodarcze, m.in. spichlerz.

widok ogólny

dwór zimą

panorama

zdjęcie archiwalne- Katalog Zabytków Sztuki w Polsce t.1

podjazd

portyk kolumnowy

portyk - zdjęcie archiwalne - zbiory NAC

elewacja ogrodowa

salon- zdjęcie archiwalne - zbiory NAC

spichlerz

brama wjazdowa

Grabie - kościół Wniebowzięcia NMP

Niedaleko Wieliczki w miejscowości Grabie ( powiat wielicki, gmina Wieliczka) znajduje się niewielka drewniana świątynia z XVIII wieku. Wzniesiono ją w 1742 roku, zastępując starszy kościół z 1386 roku. 

Jest to budowla orientowana, jednonawowa o konstrukcji zrębowej. Prezbiterium, węższe od nawy, zostało zamknięte wielobocznie. Do jego budowy wykorzystano częściowo elementy z poprzedniego kościoła ( ściana północna oraz portal do zakrystii). Prostą bryłę kościoła wzbogacają zakrystia i kruchty. Całość nakrywa dach gontowy z barokową sygnaturką.

Wnętrze nakryte jest stropem drewnianym i ozdobione polichromią z początku XX wieku. Pierwotna polichromia została zniszczona. Kościół został poważnie zdewastowany podczas I wojny światowej a następnie odremontowany. Tylko część pierwotnego wyposażenia udało się uratować. 

Do najcenniejszych ocalałych elementów należy gotycka chrzcielnica z XV wieku, pochodząca jeszcze z poprzedniej świątyni.

Obok kościoła stoi drewniana dzwonnica o konstrukcji słupowej nakryta gontowym dachem namiotowym. Dzwonnica pochodzi z czasów budowy kościoła.

widok ogólny

zdjęcie archiwalne - zbiory CBN Polona

panorama

widok na elewację południową

elewacja południowa

elewacja północna

prezbiterium i zakrystia

Grupa Ukrzyżowania

fasada

kruchta północna

sygnaturka

wnętrze

ołtarz główny

obraz ołtarza głównego

ołtarz boczny

polichromia stropu prezbiterium

pozostałości portalu gotyckiego

belka tęczowa

chór

ambona

chrzcielnica

kielich chrzcielnicy z nakrywką

dzwonnica

Kraków - willa "Zofiówka"

W Krakowie przy ulicy Kopernika znajduje się ciekawa willa zwana często pałacykiem. Wzniesiona została w 1872 roku przez wziętego krakowskiego architekta Antoniego Łuszczkiewicza jako jego dom prywatny. Nazwę otrzymała od imienia żony architekta Zofii.

Antoni Łuszczkiewicz tworzył w stylu neoklasycystycznym i był autorem projektów wielu budynków Krakowa i okolicy. Jego dziełem jest m.in. pałacyk w Wadowie oraz pałac Tarnowskich przy ul. Szlak. Jednak architekt najbardziej znany jest jako budowniczy gmachu Collegium Novum, wg projektu Feliksa Księżarskiego.

Swoją willę zaprojektował także w stylu neoklasycyzmu jednak potraktował go nieco swobodniej. Bryła budynku ma plan nieregularny a wzbogacono ją o drewniany ganek, nawiązujący do architektury uzdrowiskowej, oraz wieżyczkę i wieloboczny ryzalit. Fasadę zdobią liczne, umieszczone obok okien, medaliony z płaskorzeźbami.

Budynek, obecnie odrestaurowany, należy do jezuitów i jest użytkowany przez Wyższą Szkołę Filozoficzno-Pedagogiczną „ Ignatianum”.

widok ogólny

fasada

fragment fasady

medalion

napis

ganek

schody ganku

zdobienie ganku

widok na wieżę

wieża

elewacja boczna

elewacja tylna

ryzalit

Rozdziele - kościół św. Jakuba

Pierwotnie drewniany kościół w Rozdzielu ( powiat bocheński, gmina Żegocina) wzniesiony został w Królówce koło Nowego Wiśnicza, prawdopodobnie w końcu XV wieku, a następnie przebudowany w 1563 roku z inicjatywy króla Zygmunta Augusta był, bowiem własnością królewską, podobnie jak miejscowość.

Jest to budowla późnogotycka o konstrukcji zrębowej. Posiada wielobocznie zamknięte prezbiterium oraz szerszą nawę na planie prostokąta, wydłużoną pod koniec XIX wieku. Do nawy przylega od północy zakrystia. W kolejnych wiekach dobudowano południową kruchtę oraz kaplicę nakrytą kopułą.

Wnętrze nakrywają stropy. Na ścianach zachowały się fragmenty polichromii renesansowej. Z pierwotnego wyposażenia pochodzi także ostrołukowy portal boczny z herbem Topór.

Po wybudowaniu w Królówce nowej świątyni w 1939 roku, stary kościół rozebrano i w latach 1946-47 przeniesiono na cmentarz, gdzie go ponownie złożono. W 1985 roku postanowiono przenieść kościół z cmentarza do Rozdziela. Tam postawiono go na nowo, lecz na kamiennej podmurówce, aby zabezpieczyć budowle przed wilgocią.

Wyposażenie kościoła pochodzi z różnych okresów i z różnych świątyń i miejsc.

Kościół otoczony jest drewnianym ogrodzeniem a obok stoi drewniana dzwonnica współczesna.

Warto wspomnieć, że w świątyni znajduje się chór muzyczny z zachowaną „lożą królewską” z okienkiem. Loża przeznaczona była dla króla Władysława IV, do którego należała Królówka.

widok ogólny

panorama

panorama w deszczu

elewacja południowa

elewacja północna

fasada

widok od prezbiterium

prezbiterium

kościół i dzwonnica

kaplica

wnętrze

ołtarz główny

loża królewska

stacje Drogi Krzyżowej

portal boczny

stare drzwi