wtorek, 24 czerwca 2014

Raciechowice- barokowy dwór

W Raciechowicach (powiat myślenicki, gmina Raciechowice) znajduje się jeden z nielicznych, zachowanych w Polsce, drewnianych dworów barokowych.

Dwór został wzniesiony w roku 1760 jako budynek o konstrukcji zrębowej stojącej na podmurówce.
Z zewnątrz drewnianą elewację pokryto tynkiem. Dwór posiada rozłożystą, ale regularną bryłę na planie prostokąta. Nakryty jest dachem polskim, łamanym z lukarnami.

W części środkowej elewacji frontowej występuje ryzalit, zwieńczony trójkątnym szczytem z kartuszami herbowymi Leliwa i Nowina, ujętymi w barokową ramę.

Nad wejściem głównym znajdował się dodatkowo kartusz barokowy z wierszem Jana Kochanowskiego i datą budowy dworu. Kartusz ten przetrwał i znajduje się obecnie w Muzeum Regionalnym w Myślenicach.

W sieni zachował się murowany, półkolisty kominek z XVIII wieku.

Dwór wzniesiono prawdopodobnie staraniem rodziny Moszczeńskich lub Dobrzyńskich. Przed rokiem 1817 majątek należał do Kaspra Bilińskiego, starosty dobczyckiego.
W 1838 roku dobra przeszły w ręce jego syna, Leona Kazimierza. Obaj właściciele dworu zginęli tutaj podczas rabacji galicyjskiej w 1846 roku. Ale majątek w kolejnych latach nadal należał do rodziny Bilińskich , aż do roku 1875, gdy córka jednego z Bilińskich wniosła go w posagu do rodziny Kopffów. W rękach Kopffów majątek pozostawał do roku 1900, gdy został sprzedany. Przez kilkanaście lat przechodził z rąk do rąk aż w roku 1916 nabyli go Kazimierz i Kazimiera Rouppert. 
W rękach Rouppertów pozostawał do roku 1946.

Po wojnie i nacjonalizacji dwór zajmowały różne instytucje m.in. ośrodek zdrowia i szkoła. Budynek dworu z biegiem lat niszczał. Jego całkowitej dewastacji dokonali jednak lokatorzy, którzy pozostali w nim po dawnej spółdzielni rolniczej, która przez pewien czas gospodarowała we dworze.

Po odzyskaniu dworu przez rodzinę dawnych właścicieli, nadal pozostawał w ruinie aż został w 2007 roku sprzedany. Niestety, po przeprowadzonym przez kolejnych właścicieli remoncie, pierwotny dwór właściwie przestał istnieć. Została odtworzona bryła dworu, ale remont z braku środków przerwano. Nie wiadomo czy zabytek uda się uratować.

Obok dworu znajduje, pochodzący z 1774 roku, drewniany spichlerz, pierwotnie nakryty gontowym dachem czterospadowym. Remont spichlerza także przerwano.

Całe założenie dworskie otoczone było parkiem krajobrazowym, zachowanym w szczątkowej części.

widok ogólny - około 2000 roku
zdjęcie archiwalne - Fotopolska
widok obecny dworu
elewacja frontowa

kartusze herbowe

zdjęcie archiwalne

podjazd

widok od strony sadu
elewacja ogrodowa
kominek

spichlerz około 2000 roku
spichlerz obecnie
widok od dworu
drzwi
data na drzwiach
okno

piątek, 20 czerwca 2014

Radziemice - kościół św. Stanisława Biskupa

Barokowy, murowany, kościół w Radziemicach ( powiat proszowicki, gmina Radziemice) powstał w okresie między 1633 a 1653 rokiem na miejscu wcześniejszego, drewnianego, wzmiankowanego w XV wieku.

Jest to skromna jednonawowa świątynia z prezbiterium zakończonym absydą i przylegającą do niego od południa zakrystią z XX wieku. Nawę wzbogacono po bokach nowszymi kruchtami.

Wyposażenie wnętrza jest głównie barokowe i rokokowe.

Najstarszym elementem wyposażenia jest gotycka chrzcielnica z pierwszej połowy XV wieku, pochodząca z poprzedniego kościoła.

widok ogólny
panorama

prezbiterium

elewacja południowa

elewacja północna

zakrystia

sygnaturka

drzwi boczne

wnętrze

ołtarz główny

ambona
gotycka chrzcielnica
detal chrzcielnicy

figura

figura św. Stanisława

data na postumencie

dzwonnica

czwartek, 19 czerwca 2014

Lipnica Murowana- kościół p.w. św. Leonarda

W Lipnicy Murowanej ( powiat bocheński, gmina Lepnica Murowana) znajduje się jeden z najcenniejszych zabytków architektury drewnianej w Polsce.

Jest to kościół p.w. św. Leonarda.

Powstał on, jak się przypuszcza, pod koniec XV wieku i jest nazywany niekiedy cmentarnym, ze względu na otaczający go cmentarz, pochodzący z XVI wieku.

Świątynia praktycznie od momentu powstania nie uległa znaczącym przeróbkom i zachowała swój pierwotny wygląd. Jedynie w XVII wzbogacono ją o podcienia, czyli soboty oraz wzniesiono sygnaturkę.

Kościół składa się z jednej nawy oraz węższego, wielobocznego prezbiterium. Obie te części nakrywa wspólny wysoki dach z gontu. Budowla wzniesiona jest z drewna modrzewiowego w konstrukcji zrębowej.

Do szczególnie cennego wyposażenia świątyni należą wielobarwne polichromie jego wnętrza. Pochodzą one z końca XV wieku ( prezbiterium) oraz z wieku XVI i XVIII. Są to przedstawienia m.in. Ostatniej Wieczerzy, Sądu Ostatecznego oraz Dekalogu.

Jedno z wejść do kościoła zdobi portal późnogotycki z tzw. oślim grzbietem.

Tradycja mówi, że obecny kościół powstał na miejscu pogańskiej świątyni ( gontyny), której pozostałością ma być tzw. słup Światowida, podpierający od tyłu ołtarz główny. Na słupie wyryty jest podobno wizerunek pogańskiego bożka.

W 1997 roku miejscowość nawiedziła ogromna powódź, która praktycznie porwała kościół. Udało się go uratować dzięki przywiązaniu budowli linami do pobliskiego dębu. 


Po renowacji kościół został w 2003 roku wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

widok ogólny
widok od cmentarza
elewacja boczna


widok od prezbiterium
zdjęcie archiwalne - Fotopolska
fasada
elewacja południowa
soboty
fragment sobót

portal wejściowy
wnętrze

wnętrze zdjęcie archiwalne - Fotpolska

ołtarz główny

chór

ambona

Grupa Ukrzyżowania
polichromia ścian
polichromia stropu
słup Światowida
fragment słupa
płyty nagrobne