Kraków - kościół św. Wojciecha

Jedną z najstarszych budowli sakralnych Krakowa jest, stojący na Rynku Głównym, niewielki kościół św. Wojciecha.

Pierwsza świątynia w tym miejscu powstała prawdopodobnie w X wieku i była drewniana. W fundamentach obecnego kościoła zachowały się natomiast relikty pierwszego murowanego kościoła, datowanego na przełom wieku X i XI. Następna, romańska już, świątynia wzniesiona została etapami w wieku XI i XII z kostki kamiennej. Z tej budowli zachowało się do dzisiaj wiele fragmentów.

Obecny wygląd budowla zawdzięcza barokowej przebudowie z wieku XVII. Podwyższono wówczas mury ( ze względu na podwyższający się przez wieki poziom płyty rynku) budując je z cegły. Wykonano także okrągłe okna a prezbiterium nakryto sklepieniem kolebkowym. Z kolei nawa nakryta została kopułą na pendentywach. Zmieniono także wejście do świątyni. Pierwotnie znajdowało się ono od strony południowej a obecnie jest od strony zachodniej. Od północy dodano do korpusu murowaną zakrystię. W XVIII wieku, w czasie dużej restauracji świątyni, wybudowano od południa murowana kaplicę, zastępując wcześniejszą drewnianą. Wstawiono także barokowe ołtarze i chór oraz udekorowano wnętrze malowidłami. W XIX wieku świątynię na zewnątrz pokryto tynkiem eksponując kamienne fragmenty romańskie.

W efekcie licznych przebudów powstała budowla jednonawowa, orientowana, nakryta eliptyczną kopułą z latarnią oraz prosto zamkniętym prezbiterium nakrytym sklepieniem kolebkowym. Od północy do kościoła przylega półkolista zakrystia a od południa prostokątna kaplica bł. Wincentego Kadłubka, nakryta sklepieniem kolebkowym z lunetami.. Od zachodu fasadę zdobi późnobarokowy portal wejściowy z XVIII wieku. Dawne wejście główne z uskokowym portalem romańskim prowadzi obecnie do podziemi z ekspozycją muzealną. Z romańskich elementów zachowały się także, od strony wschodniej, dawna ściana szczytowa kościoła z oknem oraz romańskie okno na ścianie północnej.

W okresie od XI do XIV wieku przy kościele znajdował się cmentarz, z którego zachowało się kilka szkieletów, eksponowanych w podziemiach świątyni.

widok ogólny

panorama

panorama - zdjęcie archiwalne

elewacja wschodnia

ściana prezbiterium

widok na elewację południową

elwacja południowa

elewacja południowa - zdjęcie archiwalne

elewacja północna

kaplica

elewacja kaplicy

elewacja południowo-zachodnia

widok na fasadę

fasada

barokowy portal główny

zwieńczenie portalu

portal romański

okno romańskie

wnętrze

kopuła

latarnia

posąg na kaplicy