Spytkowice - zamek Myszkowskich

Zamek w Spytkowicach ( powiat wadowicki, gmina Spytkowice) stoi nieco na uboczu wsi.

Pierwsza, zapewne drewniana, warownia powstała prawdopodobnie pod koniec XV wieku z inicjatywy założyciela wsi Piotra Myszkowskiego. Jednak już wcześniej musiała znajdować się tutaj jakaś obronna budowla, ponieważ w 1229 roku w Spytkowicach miał miejsce zjazd książąt piastowskich.

Po pożarze w 1530 roku doszło do przebudowy istniejącej warowni. Syn Piotra Myszkowskiego Wawrzyniec, kasztelan sądecki, wzniósł w miejsce spalonego budynku niewielki kamienny zamek w stylu gotycko- renesansowym, którego zasadnicza bryła zachowała się do dzisiaj.

Przed rokiem 1630 dokonano kolejnej przebudowy zamku, tym razem w stylu wczesnobarokowym. Jej inicjatorem był biskup krakowski Marcin Szyszkowski, który  zlecił przebudowę znanemu architektowi królewskiemu Janowi Trevano.

W wyniku przebudów powstał zamek piętrowy o trzech skrzydłach, okalających wewnętrzny dziedziniec z krużgankami ( obecnie zaszklone). Od północy zamek posiadał skrzydło kurtynowe. Obecnie zastępuje go niski murek. Skrzydło południowe flankowały dwie kwadratowe wieże z alkierzami. Zachowana jest jedna z tych wież a drugą odtworzono podczas odbudowy. Odtworzono także basztę przy prawym skrzydle.

W 1644 roku ostatniej rozbudowy obiektu dokonał Łukasz Opaliński, nadając zamkowi wygląd okazałej rezydencji magnackiej. Po Opalińskich zamek przechodził na własność Lubomirskich a następnie Potockich.

Pod koniec XIX wieku zamek w wyniku pożaru uległ znacznej dewastacji. Dzieła zniszczenia dokończyła II wojna światowa.

Po przejęciu zdewastowanej rezydencji przez Państwo, następowała dalsza jej degradacja. Dopiero w 1956 roku dokonano niezbędnych prac zabezpieczających. Zasadnicza odbudowa zamku nastąpiła w latach 1990-2001. W trakcie tych prac przywrócono XVII- wieczny wygląd rezydencji, przystosowując ją jednocześnie do wymogów współczesnej funkcji.

Zamek stał się bowiem własnością Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Krakowie i przechowuje się w nim akta sądowe i administracyjne z XIX i pierwszej połowy XX wieku.

W zamku zachowało się wiele detali z różnych epok jego rozbudowy. Są nimi między innymi barokowe i gotyckie portale oraz okna z herbem Szyszkowskich. Na południowo-wschodniej wieży zachowano nieotynkowane ceglano-kamienne fragmenty zamku z XVI wieku. Zachował się także od południa kamienny most, rozpięty obecnie nad suchą fosą.

Zamek otoczony jest parkiem angielskim pochodzącym z przełomu XIX i XX wieku, z czasów Lubomirskich.

widok ogólny

fasada

jedna z wież

najstarszy fragment zamku

zdjęcie archiwalne

mostek nad suchą fosą

wejście główne

okno barokowe

portal z piaskowca

barokowy portal