W 1400 roku została zakupiona przez króla Władysława Jagielłę
i podarowana dla Akademii Krakowskiej narożna kamienica u zbiegu dzisiejszych
ulic Jagiellońskiej i św. Anny. Był to zaczątek obecnego Collegium Maius, czyli Kolegium
Większego, w odróżnieniu od sąsiadującego z nim Kolegium Mniejszego,
mieszczącego wydział sztuk wyzwolonych.
Z czasem zakupiono jeszcze kilka kamienic, które pod koniec
XV wieku, po pożarze, połączono w jednolity zespół architektoniczny. Wtedy też
powstał wewnętrzny dziedziniec arkadowy, otoczony krużgankami z późnogotyckimi
sklepieniami kryształowymi. W krużgankach znajdują się schody zwane „
profesorskimi” prowadzące na ganek pierwszego piętra.
Na parterze budynku mieściły się sale wykładowe ( lektoria) a
na pierwszym piętrze biblioteka (Libraria) z ozdobnym portalem (Porta Aura),
izba wspólna profesorów ( Stuba Communis ) z pięknym wykuszem, skarbiec oraz
lektorium teologów ( dzisiejsza Aula). W Collegium Maius znajdowały się także
mieszkania profesorów.
Rozkwit Akademii przypadł na wiek XV I XVI. Wtedy też
studiował na tutaj m.in. Mikołaj Kopernik.
Na przełomie XVI i XVII wieku znaczenie Akademii a z nią
Collegium Maius zmniejszyło się.
Uczelnia przemianowana została przez Reformę
Kołłątajowską na Szkołę Główną Koroną a budynek Collegium Maius zaczął pełnić
funkcję biblioteki. Po rozbiorach uczelnia przeszła pod zarząd austriacki. W
1817 roku przemianowano ją na Uniwersytet Jagielloński.
W latach 1839-1870 nastąpiła wielka przebudowa budynków
Collegium Maius, które były wówczas mocno zaniedbane. Przebudowy, w stylu
neogotyckim, dokonał architekt Karol Kremer. Odnowiony budynek przeznaczono na
siedzibę Biblioteki Jagiellońskiej. Funkcję tę pełnił do roku 1940, kiedy
Biblioteka została przeniesiona do nowej siedziby przy Alei Mickiewicza.
W okresie od 1949 roku do 1964 roku, z inicjatywy profesora Karola Estreichera,
dokonano kompleksowej odnowy Collegium Maius i przywrócono mu, na ile to było
możliwe, pierwotny gotycki wygląd sprzed 1840 roku. Od zakończenia prac Collegium
Maius pełni rolę Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego a w jego murach
zgromadzono dawne zbiory uniwersyteckie i pamiątki. Wśród nich m.in. drzwi do nieistniejącego już Ratusza oraz Globus
Jagielloński, jeden z najstarszych na świecie, na którym można zobaczyć nazwę i
lokalizację Ameryki.
W budynku odbywają się nadal ważne uroczystości
uniwersyteckie takie jak wybory
rektora czy nadawanie doktoratów honoris causa.
Od roku 2014, od strony ul. Św. Anny znajduje się wejście do
nowej przestrzeni zorganizowanej na terenie dawnego dziedzińca Huta Collegium
Maius. Jest to Zaułek Estreichera z rzeźbami zasłużonych dla uczelni osobistości.
Stosunkowo nową atrakcją Collegium Maius jest zegar z
figurami, wygrywający pieśń akademicką. Zegar ten znajduje się na jednej ze
ścian dziedzińca i został uruchomiony w 2000 roku.
 |
| widok na elewację z wykuszem |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.