Stryszów - dwór

 Pierwszy dwór w Stryszowie ( powiat wadowicki, gmina Stryszów) powstał pod koniec XVI wieku za czasów Suskich i miał, jak można odczytać z zachowanych planów, formę wieży obronnej o charakterze mieszkalnym. Podobnie wyglądały wówczas inne dwory w okolicy.

Rozbudowa dworu została dokonana za czasów rodziny Wilkońskich, którzy kupili wieś w 1678 roku. Kazimierz Wilkoński postanowił, po pożarze wsi w 1739 roku, który strawił także znaczną cześć istniejącego dworu, rozbudować swoją siedzibę. Data zakończenia tych prac ( 1741) widnieje na jednej z belek tragarzowych sali na parterze dworu. W wyniku rozbudowy powstała okazała szlachecka wiejska rezydencja barokowa, która przetrwała do dzisiaj.

Z części renesansowej dworu pozostały piwnice i ściany parteru z masywnymi przyporami. Na nich wzniesiono drewniano- murowane piętro, które z trzech stron obiegały drewniane ganki.

Wszystkie zewnętrzne i wewnętrzne ściany oraz stropy pomieszczeń zostały pokryte barokową polichromią, częściowo zachowaną w dawnej kaplicy i w salonie. Dwór nakrywał dach, czterospadowy, pokryty gontem.

Od 1807 roku majątek z dworem stanowi własność Gorczyńskich. W połowie XIX wieku Julian Gorczyński dokonuje kolejnej modernizacji dworu. Od strony wschodniej została dobudowana dwukondygnacyjna oficyna mieszkalna, zmieniono także wnętrza dworu oraz założono park angielski. Z czasów tej przebudowy pochodzą dwa zachowane kominki klasycystyczne. Elewację dworu pokryto neogotycką dekoracją sgraffitową.

Dwór, jako wiano córki Juliana Gorczyńskiego, przeszedł na własność rodziny Łubieńskich. W 1922 roku miała miejsce parcelacja majątku. Na resztówce wraz z dworem osiadła jedna z córek Łubieńskich, która wyszła za mąż za Kazimierza Skrochowskiego. Ostatnią przedwojenną właścicielką dworu była najmłodsza córka Łubieńskich Anna Łubieńska.

W czasie wojny w budynku, zajętym przez Niemców, umieszczono szkołę rolniczą a w parku założono plantację rabarbaru.

Po wojnie i upaństwowieniu w dworze urzędował PGR, który zdewastował dwór. W 1957 roku podjęto decyzję o przekazaniu budynku dworu w zarząd Zamkowi Królewskiemu na Wawelu. Po remoncie, od roku 1969, dwór stał się oddziałem Zamku Królewskiego na Wawelu i pełni funkcje muzealne. W czasie tej renowacji zlikwidowano, dobudowaną przez Gorczyńskich, oficynę.

Z pierwotnego umeblowania dworu zachowała się jedynie jedna szafa wnękowa. Pozostałe wyposażenie dworu pochodzi ze zbiorów wawelskich.

Po drugiej stronie drogi zachowały się niektóre zabudowania folwarku. Jeszcze około 2000 roku stała tam także późnoklasycystyczna rządcówka z dwukondygnacyjnym gankiem, wzniesiona za czasów Juliana Gorczyńskiego. Niestety budynek już nie istnieje.

widok ogólny dworu

zdjęcie archiwalne - źródło " Dziedzictwo. Ziemianie polscy" wydawnictwo Znak

widok dworu z oficyną. Zdjęcie z Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce.t.1

elewacja główna

wejście do dworu

elewacja ogrodowa

elewacja boczna

widok od ogrodu

szkarpy

wejście boczne

drewniany ganek

ganek

polichromia-okna pozorne

salon

jadalnia

sypialnia

oryginalna szafa w sypialni

belka z datą renowacji dworu

fragment polichromii w salonie

fragment ogrodu

nieistniejąca rządcówka

budynek folwarku