Alwernia - klasztor bernardynów i kościół Stygmatów św. Franciszka z Asyżu

Inicjatorem budowy klasztoru i kościoła w Alwerni ( powiat chrzanowski, gmina Alwernia) a zarazem ich fundatorem był kasztelan wojnicki Krzysztof Koryciński, ówczesny właściciel tych ziem. Jako wzorzec posłużył ośrodek pustelniczy św. Franciszka z Asyżu na górze La Verna w Toskanii.

W latach 1625-1656, na zalesionym malowniczym wzgórzu zwanym Podskale, wzniesiono pierwsze murowane budynki klasztorne ( wcześniejsze były drewniane) i  jednonawowy kościół w stylu barokowym ( 1630-1677). Odtąd cały kompleks zaczęto nazywać Alwernią ( uproszczona nazwa  La Verna).

Kościół zbudowano na planie krzyża łacińskiego z prezbiterium zakończonym półkolistą absydą. Na przecięciu nawy i transeptu umieszczono kopułę. Na początku XVIII wieku dobudowano po północnej stronie prezbiterium kaplicę, gdzie umieszczono obraz „ Ecce Homo" pochodzący z Konstantynopola ( XV wiek), będący przedmiotem kultu. Dzięki obecności obrazu Alwernia stała się od XVII wieku znanym ośrodkiem pielgrzymkowym, którego szczyt rozwoju przypada na wiek XIX.

W roku 1897 wzniesiona została przy kościele od zachodu wysoka wieża, która miała wskazywać pielgrzymom drogę do sanktuarium.

Wnętrze kościoła nakryte jest sklepieniem kolebkowym z polichromią pochodzącą z XIX i XX wieku ( nawa i kopuła). Wyposażenie jest barokowe i rokokowe. Zwraca uwagę krucyfiks z XVII wieku w ołtarzu głównym, pochodzący jeszcze z drewnianego kościoła oraz ambona z postaciami siedzących zakonników. We wnętrzu kościoła można zobaczyć także interesujące nagrobki; między innymi barokowe rodziny Korycińskich oraz klasycystyczny Aleksandra Szembeka i jego żony z postacią płaczki. Na ścianach na zewnątrz kościoła i we wnętrzu umieszczone są także liczne epitafia. Przed jednym z bocznych wejść znajduje się ciekawy nagrobek neogotycki młodej dziewczyny, Eleonory Karwickiej, z kamienia, marmuru i stiuku, podobno dzieło włoskiego artysty.

Pod koniec XIX wieku rozbudowano także klasztor. Ma on kształt piętrowego czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem (wirydarzem).

Wejście do kościoła poprzedza Plac Rajski ze stacjami Drogi Krzyżowej, pochodzący z XVIII wieku. Na plac prowadzi brama z posągami ewangelistów. Cały kompleks otoczony jest kamiennym murem.

Przy ośrodku pielgrzymkowym rozrosła się osada a od 1796 roku miasto nazwane Alwernią.

Znaną miejscową  tradycją jest tzw. „ Strzelanka” czyli strzelanie z moździerzy podczas procesji w odpust w pierwszą niedzielę po Bożym Ciele. Strzelanka jest pamiątką dawnego zwyczaju honorowania ważnych gości klasztoru a później oddawania hołdu ukrzyżowanemu Chrystusowi po procesji Bożego Ciała. Obecnie obsługą wystrzałów zajmują się miejscowi strażacy.

widok ogólny

widok od ogrodów

panorama

zdjęcie archiwalne - zbiory NAC

absyda prezbiterium

widok na absydę

hełm wieży i sygnaturka

widok na wieżę

wieża

zwieńczenie wieży

elewacja boczna

fragment elewacji z epitafiami

portal wieży

portal boczny

wnętrze kościoła

kopuła

portal wejściowy do nawy kościoła

ołtarz boczny

chór i organy

ambona

wejście do kaplicy z obrazem Ecce Homo

ornament rocaille

nagrobek Szembeków

fragment nagrobka

epitafium Szwarcenberg-Czernego

nagrobek Eleonory Karwickiej

plac przed murem 

brama z posągami

 Plac Rajski

budynki gospodarcze

brama do części gospodarczej klasztoru