Kraków - Pałac Sztuki

Wzniesiony w latach 1898-1901 gmach Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie jest jednym z ciekawszych przykładów architektury secesyjnej w Polsce.

Gdy ogłoszono konkurs na projekt budynku, postawiono warunek, aby projekt wnosił coś nowego do wyglądu miasta. Do komisji nadesłano dziesięć prac, wśród których wybrano projekt mniej znanego wówczas artysty, Franciszka Mączyńskiego. Koncepcja Mączyńskiego stanowiła komponent dwóch elementów: symbolizmu i secesji.

Główna, prostokątna bryła krakowskiego budynku  nawiązuje do realizacji austriackiego architekta Josepha Olbricha, czyli pawilonu wystawowego Secesji w Wiedniu ( 1898-1899). Oba budynki są sobie współczesne.

Ciekawostką jest, że zasadnicza koncepcja budynku opiera się nie na jego funkcjonalności, ale na walorach dekoracyjnych. Pałac Sztuki miał być, bowiem swoistym pomnikiem sławiącym pracę artystów. Do jego dekoracji wykorzystano obok elementów symbolizmu i secesji także motywy sztuki antycznej.

Architektura miesza się tutaj z rzeźbą i płaskorzeźbą oraz efektami malarskimi. Przy dekoracji budynku brali udział znani artyści. Dominujący element dekoracyjny stanowi efektowny fryz zaprojektowany przez malarza Jacka Malczewskiego a wykonany ze stiuku. Fryz symbolizuje los artysty od szczęścia- po stronie wschodniej do rozczarowań- strona zachodnia.

Efektownie prezentuje się także główna fasada budynku z dwiema jońskimi kolumnami i zwieńczeniem w postaci głowy antycznego patrona sztuk- Apollina otoczonej promieniami.

Dekorację budynku uzupełniają motywy waz, wawrzynu oraz popiersia znanych artystów w tym Matejki i Wyspiańskiego.

Pałac Sztuki był kilkakrotnie remontowany. Ostatnia kompleksowa renowacja miała miejsce kilka lat temu.

Obecnie gmach pełni funkcję galerii, gdzie organizowane są wernisaże i wystawy artystów współczesnych oraz aukcje dzieł sztuki.

widok ogólny

zdjęcie archiwalne - Fotopolska

elewacja zachodnia

elewacja zachodnia - zdjęcie archiwalne

fasada główna

elewacja zachodnia od Plant

elewacja wschodnia

widok od Pl. Szczepańskiego

wejście główne

wejście główne - zdjęcie Fotopolska

głowa Apollina

schody

fragment fryzu

popiersie Matejki

popiersie Wyspiańskiego

dekoracja elewacji bocznej