Kraków Willa Decjusza- renesansowy pałacyk

środa, 30 kwietnia 2014

Kraków Willa Decjusza- renesansowy pałacyk

Na terenie Woli Justowskiej w Krakowie stoi, w rozległym parku, piękny renesansowy pałacyk w stylu willi włoskiej.

Pałacyk zawdzięcza swoje powstanie wpływowemu, na dworze Zygmunta Starego, alzackiemu dyplomacie Justusowi Ludwikowi Decjuszowi. Trafił on na dwór króla, dzięki protekcji możnowładcy Jakuba Bonera. Szybko, dzięki licznym zdolnościom i talentom, zdobył sobie duże znaczenie na dworze wawelskim. Od roku 1520 pełnił funkcję sekretarza króla i doradcy.

Pobyt na dworze i pełnione na nim funkcje przełożyły się na korzyści finansowe. W 1528 roku Decjusz zakupił znaczne tereny wokół Krakowa i wybudował dla siebie podmiejski renesansowy pałacyk w stylu willi włoskiej. Przy budowie rezydencji zatrudnił budowniczych pochodzących z Italii a autorami projektu byli Giovanni Cini ze Sieny i Bernardo de Gianotis.

Pałacyk, pierwotnie dwukondygnacyjny, został ukończony w 1535 roku i stał się miejscem spotkań przedstawicieli ówczesnej kultury i polityki.

Po śmierci Justusa Decjusza willę odziedziczył jego syn Justuj junior, znany innowierca.

W 1590 roku siedziba Decjuszy przechodzi na własność rodziny Lubomirskich. Kupił ją Sebastian Lubomirski, który dokonał jej przebudowy.

W 1630 roku nastąpiły kolejne zmiany w wyglądzie pałacyku. Budynek podwyższono o jedno piętro, dodano dwie kwadratowe wieże i łączącą kondygnacje arkadową loggię. Przebudowa była autorstwa architekta Lubomirskich - Macieja Trapoli.

W wieku XVIII doszło do znacznych zaniedbań willi. Właściciele bardzo często się zmieniali, co nie pomagało w utrzymaniu budynku we właściwym stanie. Doszło nawet, w wyniku zaniedbań, do zawalenia się drugiego piętra.

Lepsze czasy dla willi przyszły wraz z nabyciem jej, w XIX wieku, przez rodzinę Wielowiejskich. Joanna z Wielowiejskich Ledóchowska, przemieniła zniszczony pałacyk w swoją letnią rezydencję. Willa została wyremontowana a zaniedbany ogród zamieniony na park angielski.

Kolejne przebudowy czekały budynek w latach 40-tych XIX wieku, za sprawą Henrietty z Ankwiczów Kuczkowskiej. Dzięki jej staraniom powstały wówczas, na froncie willi, reprezentacyjne schody, balkony i wieńcząca budynek attyka. Kuczkowscy, z powodów kłopotów finansowych, zmuszeni byli jednak willę sprzedać.

Obecny wygląd willa zawdzięcza ostatniej znaczącej przebudowie, przeprowadzonej po pożarze w 1882 roku. Rezydencja była wówczas własnością Marceliny Czartoryskiej, która w niej zamieszkała. Po pożarze właścicielka odbudowała willę w stylu renesansowym pod kierunkiem Tadeusza Stryjeńskiego a odrestaurowana rezydencja stała się jednym z głównych salonów Krakowa.

Jednak, wraz ze śmiercią Marceliny Czartoryskiej w 1894 roku, pałacyk znowu czekał gorszy okres. Mimo, że nominalnie właścicielami willi byli dalej Czartoryscy, to ulegała ona powolnej dewastacji przez ówczesnych użytkowników.

W czasie I wojny światowej stacjonowało w niej wojsko, później została zamieniona na dom czynszowy.

W okresie II wojny światowej w budynku miała siedzibę hitlerowska policja. Po wojnie budynek pełnił różne funkcje. Między innymi był siedzibą internatu i szpitala. W latach siedemdziesiątych popadł w całkowitą ruinę.

Rezydencja odrodziła się dopiero w 1996 roku, staraniem Gminy Miasta Krakowa. Obecnie, dzięki działalności Stowarzyszenia Willa Decjusza, w pięknie odrestaurowanej rezydencji znajduje się znane i modne centrum konferencyjne. Rewitalizacji poddano także otaczający wille park i znajdujące się w nim inne budynki.