Niepołomice- zamek królewski

Pierwsza warownia została wzniesiona w Niepołomicach ( powiat wielicki, gmina Niepołomice) w połowie XIV wieku z inicjatywy króla Kazimierza Wielkiego. Monarcha często w niej przebywał a wraz z pobytem dworu rozwijała się osada. Upodobania do niepołomickiego zamku podzielał także król Władysław Jagiełło, korzystając z pobliskiej puszczy jako miejsca polowań.

W połowie XV wieku zamek stał się zastawem królewskim i pozostawał, aż do początku XVI wieku, w rękach prywatnych.

Zasadnicza zmiana w wyglądzie budowli przypada na okres panowania ostatnich Jagiellonów, w szczególności króla Zygmunta Augusta. Władca ten zlecił kontynuowanie rozpoczętej przez ojca przebudowy zamku. Prace trwały w latach 1550-1571 a prowadził je budowniczy Tomasz Grzymała przy pomocy polskich i włoskich rzemieślników.

Z inicjatywy obu Jagiellonów zamek został przekształcony w renesansową rezydencję. Powstało dwukondygnacyjne, czteroskrzydłowe założenie, z dziedzińcem wewnętrznym otoczonym drewnianymi krużgankami. Krużganki te, po pożarze w 1550 roku, zostały zastąpione murowanymi.

Północne skrzydło zamku pełniło funkcje mieszkalne a skrzydło południowe przeznaczono na cele reprezentacyjne. Na narożach wzniesiono niewielkie wieżyczki z klatkami schodowymi wewnątrz.

Od południa do zamku przylegał ogród włoski.

Rezydencja uległa częściowemu zniszczeniu podczas „potopu szwedzkiego”.

Po rozbiorach Polski, Austriacy zamienili zamek na koszary a część budynku ( piętro ) rozebrali.

Z czasem, przez niewłaściwe użytkowanie, rezydencja coraz bardziej niszczała. W okresie międzywojennym i po wojnie znajdowały się w niej instytucje użyteczności publicznej.

Dopiero rok 1991 przyniósł korzystną zmianę. Zamek przejęła Gmina Niepołomice i rozpoczęła jego renowację.

Obecnie pięknie odnowiona dawna królewska rezydencja pełni rolę centrum kulturalno-biznesowego. Znajdują się w niej między innymi muzeum i hotel.

W podziemiach zamku w Niepołomicach umieszczony jest, podobno, czakram- magiczny kamień z kaplicy Gereona na Wawelu. Kamień ten, według legendy, przywiózł król Kazimierz Wielki, jako kamień węgielny pod budowę zamku. Czakram ma mieć właściwości lecznicze.

widok ogólny

panorama-zdjęcie archiwalne - zbiory NAC

fasada

fasada - zdjęcie archiwalne - Fotopolska

brama wjazdowa

łuk bramy

elewacja boczna

wejście boczne

dziedziniec i krużganki 

krużganki - zdjęcie archiwalne - Katalog Zabytków Sztuki w Polsce t.1

krużganki pierwszego piętra

krużganki parteru

kolumna

fragment dziedzińca

okno

zdobienia okna

okienko na klatce schodowej

portal

rzeźba

Stańczyk