Stara Wieś - kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

W centrum miejscowości Stara Wieś ( powiat bielski, gmina Wilamowice), na wzgórzu przy cmentarzu, wznosi się drewniana świątynia otoczona starodrzewiem. 

Kościół powstał z fundacji Krzysztofa Biberstein- Starowiejskiego w 1522 roku ( data na południowym portalu nawy) w stylu późnogotyckim. 

Jest to jednonawowa budowla z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, otoczony sobotami, częściowo zabudowanymi, w których znajdują się stacje Drogi Krzyżowej z 1901 roku. Od zachodu bryłę wzbogaca wieża z tego samego okresu, o konstrukcji słupowej, zwieńczona izbicą ( nieco przekształcona w XIX wieku). Do prezbiterium przylega prostokątna zakrystia a do nawy niewielka kruchta. W XVIII wieku dach nawy zwieńczono baniastą sygnaturką a wnętrze uległo barokizacji. 

W pierwszej połowie XX wieku kościół nieco przebudowano a dach pokryto szpecącym świątynię eternitem, który zmieniono w latach 2000-2001 na gont, tak jak było pierwotnie. 

Okna oświetlają wnętrze tylko od strony południowej. Zwraca uwagę bogata snycerka obramowań okien, ganku przed głównym wejściem oraz portali wejściowych. 

Wnętrze pokrywają stropy a zdobi je renesansowa polichromia z motywem kasetonów. Ściany prezbiterium i nawy pokryte są  polichromią ornamentalną z motywami pilastrów, kotar i roślin. Z pierwotnego wystroju zachowały się dwa portale późnogotyckie z łukiem w kształcie oślego grzbietu. 

W barokowym ołtarzu głównym umieszczono m.in. fragment późnogotyckiego tryptyku z XVI wieku z przedstawieniem Matki Boskiej na złotym tle oraz obraz Ukrzyżowania malowany na desce, również z tego okresu. 

Pod sobotami od strony północnej znajdują się kamienne płyty nagrobne dawnych właścicieli wsi, przeniesione z wnętrza świątyni. 

Kościół sąsiaduje z zabytkowymi budynkami plebanii i dawnej szkoły parafialnej.

widok ogólny

zdjęcie archiwalne z 1937 roku - Fotopolska

panorama

widok od prezbiterium

prezbiterium- zdjęcie Katalog Sztuki w Polsce t.1

prezbiterium i soboty

elewacja południowa

elewacja południowa- zdjęcie archiwalne  Fotopolska

widok na fasadę

wieża

izbica wieży

widok na elewację północną

wejście

okno

wejście boczne

wnętrze sobót

stacja Drogi Krzyżowej

wnętrze

widok na ołtarz główny

ołtarz główny

tryptyk - fragment

pozostałości starej polichromii

renesansowa polichromia stropu

chór

fragment polichromii roślinnej

polichromia figuralna

belka tęczowa

ambona

szafa rzeźbiona

kropielnice

płyta nagrobna w sobotach

napis na płycie

druga płyta nagrobna

epitafium

nagrobki przy kościele

nagrobek

                                                                  dawna szkoła