gatoma - na tropie zabytków: Ojców

poniedziałek, 25 września 2017

Ojców - ruiny zamku

Jedną z warowni na tzw. szlaku „ Orlich Gniazd”, jest znajdujący się we wsi Ojców ( powiat krakowski, gmina Skała) zamek, a właściwie jego pozostałości. Warownia wzniesiona została w połowie XIV wieku przez Kazimierza Wielkiego, prawdopodobnie na miejscu wcześniejszego założenia obronnego, pochodzącego z XIII wieku.

Obok funkcji obronnych zamek strzegł także bezpieczeństwa pobliskiego szlaku handlowego z Krakowa na Śląsk.

Od około 1400 roku zamkiem zarządzał Jan z Korzkwi, jego pierwszy starosta. Odtąd warownia pozostawała pod zarządem starostów jako zastaw długów królewskich. W XVI wieku, dzięki królowej Bonie, zamek powrócił na krótko pod zarząd królewski.

Na początku XVII wieku warownia była już w bardzo złym stanie i ówcześni starostowie Korycińscy zlecili jej remont oraz rozbudowę. Powstała wówczas barokowa część mieszkalna z kaplicą. W czasie Potopu zamek służył Szwedom jako skład broni i żywności, ale i tak uległ uszkodzeniom, które z czasem naprawiono.

Mimo, że warownia przez wieki przechodziła z rąk do rąk zachowała się do końca XVIII wieku w dobrym stanie i była zamieszkała. W 1787 roku Teofil Załuski, ówczesny właściciel, przyjmował nawet w zamku króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Jednak po ostatnim rozbiorze Polski zamek szybko uległ dewastacji i został opuszczony w 1802 roku. W 1829 roku sprzedano go na licytacji Konstantemu Wolickiemu, znanemu w okolicy „ przedsiębiorcy”. Niestety nowy właściciel rozebrał chylącą się do ruiny budowlę pozostawiając jedynie wieżę, bramę wjazdową i część murów a pozyskany w ten sposób budulec wykorzystał do innych swoich realizacji. Ostatnią przed wojną właścicielką zamku była Maria Ludwika Czartoryska, która znacznie przyczyniła się do zabezpieczenia ruin.

Po wojnie przeprowadzono kompleksowy remont ruin zamku i udostępniono obiekt dla turystów.

Zamek został wzniesiony z wapienia na wzgórzu nad doliną Prądnika. Pierwotnie posiadał wieloboczną wieżę, mur obwodowy i dziedziniec wewnętrzny. Wjazd do warowni znajdował się od strony zachodniej i prowadził do wieży bramnej przez drewniany most zwodzony, umieszczony nad fosą. We wschodniej części dziedzińca usytuowano murowany dom mieszkalny z narożnymi basztami.

Do czasów obecnych zachowała się ostrołukowa brama wjazdowa z izbą straży na piętrze, resztki murów obronnych oraz studnia ( częściowo zasypana) a także pozostałości barokowego budynku mieszkalnego.

Jako ciekawostkę warto dodać, że według tradycji fundator zamku Kazimierz Wielki nazwał warownię w Ojcowie „Ociec u Skały”, na pamiątkę tułaczki swojego ojca, Władysława Łokietka po okolicznych terenach. Stąd z czasem miejscowość została nazwana Ojcowem.