Stara Wieś - kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

W centrum miejscowości Stara Wieś ( powiat bielski, gmina Wilamowice), na wzgórzu przy cmentarzu, wznosi się drewniana świątynia otoczona starodrzewiem. 

Kościół powstał z fundacji Krzysztofa Biberstein- Starowiejskiego w 1522 roku ( data na południowym portalu nawy) w stylu późnogotyckim. 

Jest to jednonawowa budowla z trójbocznie zamkniętym prezbiterium, otoczony sobotami, częściowo zabudowanymi, w których znajdują się stacje Drogi Krzyżowej z 1901 roku. Od zachodu bryłę wzbogaca wieża z tego samego okresu, o konstrukcji słupowej, zwieńczona izbicą ( nieco przekształcona w XIX wieku). Do prezbiterium przylega prostokątna zakrystia a do nawy niewielka kruchta. W XVIII wieku dach nawy zwieńczono baniastą sygnaturką a wnętrze uległo barokizacji. 

W pierwszej połowie XX wieku kościół nieco przebudowano a dach pokryto szpecącym świątynię eternitem, który zmieniono w latach 2000-2001 na gont, tak jak było pierwotnie. 

Okna oświetlają wnętrze tylko od strony południowej. Zwraca uwagę bogata snycerka obramowań okien, ganku przed głównym wejściem oraz portali wejściowych. 

Wnętrze pokrywają stropy a zdobi je renesansowa polichromia z motywem kasetonów. Ściany prezbiterium i nawy pokryte są  polichromią ornamentalną z motywami pilastrów, kotar i roślin. Z pierwotnego wystroju zachowały się dwa portale późnogotyckie z łukiem w kształcie oślego grzbietu. 

W barokowym ołtarzu głównym umieszczono m.in. fragment późnogotyckiego tryptyku z XVI wieku z przedstawieniem Matki Boskiej na złotym tle oraz obraz Ukrzyżowania malowany na desce, również z tego okresu. 

Pod sobotami od strony północnej znajdują się kamienne płyty nagrobne dawnych właścicieli wsi, przeniesione z wnętrza świątyni. 

Kościół sąsiaduje z zabytkowymi budynkami plebanii i dawnej szkoły parafialnej.

widok ogólny

zdjęcie archiwalne z 1937 roku - Fotopolska

panorama

widok od prezbiterium

prezbiterium- zdjęcie Katalog Sztuki w Polsce t.1

prezbiterium i soboty

elewacja południowa

elewacja południowa- zdjęcie archiwalne  Fotopolska

widok na fasadę

wieża

izbica wieży

widok na elewację północną

wejście

okno

wejście boczne

wnętrze sobót

stacja Drogi Krzyżowej

wnętrze

widok na ołtarz główny

ołtarz główny

ołtarz boczny

tryptyk - fragment

pozostałości starej polichromii

renesansowa polichromia stropu

chór

fragment polichromii roślinnej

polichromia figuralna

belka tęczowa

ambona

chrzcielnica

szafa rzeźbiona

kropielnice

płyta nagrobna w sobotach

napis na płycie

druga płyta nagrobna

epitafium

nagrobki przy kościele

nagrobek

                                                                  dawna szkoła