Szymbark- dwór Gładyszów

poniedziałek, 15 października 2018

Szymbark- dwór Gładyszów

Do najlepiej zachowanych dworów obronnych w Polsce należy renesansowy dwór w Szymbarku ( powiat gorlicki, gmina Gorlice).

Budowla usytuowana jest na wysokiej skarpie nad rzeką Ropą. Dwór o charakterze obronnym zwany kasztelem powstał z inicjatywy możnego rodu Gładyszów w latach 1530-1550, pierwotnie w formie późnogotyckiej z kamienia łamanego i cegły. Już wtedy miał plan prostokąta, trzy kondygnacje i baszty alkierzowe na narożach, wsparte w górnej kondygnacji na kamiennych kroksztynach.

W drugim etapie rozbudowy, który miał miejsce w latach 1585-1590, przekształcono budowlę obronną w bardziej reprezentacyjną rezydencję renesansową, nie naruszając jednak jej pierwotnej bryły. W tym czasie powstała dekoracja sgraffitowa, okna z kamieniarką renesansową oraz portale we wnętrzu. Na początku XVII wieku dodano attykę.

W efekcie powstały kasztel nie miał swojego odpowiednika w tradycji architektonicznej ziem polskich. Swoim wyglądem nawiązuje do podobnych rozwiązań budownictwa Węgier i Spiszu.

Dwór Szymbarku zamieszkały był do końca XVIII wieku. Po Gładyszkach przechodził na własność wielu rodzin a w XIX wieku zamieniono go na magazyn i gorzelnię a następnie pełnił funkcję lamusa dla pobliskiego XIX-wiecznego dworu modrzewiowego.

Po wojnie i przejęciu kasztelu przez państwo rozpoczęto w nim prace remontowe. Podczas tych prac, które ciągnęły się kilkadziesiąt lat, przywrócono dworowi renesansowy wygląd.

Obecnie kasztel pełni funkcje muzealne oraz jest ośrodkiem konferencyjnym.

Naprzeciwko kasztelu umieszczono drewniany dwór mieszczański z początku XX wieku, przeniesiony tutaj z Gorlic. Usytuowano go miejscu nieistniejącego już dworku modrzewiowego, który istniał do lat 70-tych XX wieku. Obecny dworek jest budynkiem parterowym, nakrytym czterospadowym dachem gontowym. Posadowiony jest na kamiennej podmurówce i ozdobiony od frontu gankiem.