Gnojnik - kościół św. Marcina

Fundatorem gotyckiego, murowanego kościoła w Gnojniku ( powiat brzeski, gmina Gnojnik) był Marek Żegota, ówczesny właściciel miejscowości, kanonik krakowski i kustosz kolegiaty sandomierskiej. Świątynia wzniesiona została w 1380 roku a konsekrowana dwa lata później.

Jest to budowla o charakterze obronnym, murowana z kamienia i otynkowana. Posiada jedną nawę, krótkie, trójbocznie zakończone prezbiterium z zakrystią oraz wieżę od zachodu. Na zewnątrz bryła kościoła opięta jest szkarpami  a w górnej partii ścian widoczne są liczne otwory strzelnicze. 

W latach 1575-1617 świątynię przejęli arianie i zamienili m.in. na spichlerz. 

Po odzyskaniu przez katolików została wyremontowana. Na początku XX wieku dokonano jej przebudowy w duchu neogotyku. Nadbudowano wówczas wieżę, przebudowano dachy oraz wzniesiono wieżyczkę na sygnaturkę. W 1963 roku dodano do nawy, od południa, murowana kruchtę.

Z okresu gotyku zachowało się między innymi sklepienie krzyżowo-żebrowe prezbiterium,  kamienne, ścienne tabernakulum w prezbiterium oraz ostrołukowy portal od południa ozdobiony pinaklami i maswerkami.

Wyposażenie wnętrza świątyni pochodzi z epoki baroku i rokoka a polichromia z z przełomu XIX/XX wieku oraz z roku 1963. Na uwagę zasługuje polichromowana drewniana balustrada chóru, rokokowa ambona oraz epitafia.

Ciekawym elementem są stacje Drogi Krzyżowej, powstałe w XIX wieku a umieszczone na zewnętrznych ścianach kościoła. Mają one postać prostokątnych nisz zamykanych drewnianymi drzwiczkami.

widok ogólny

panorama

kościół wśród drzew

zdjęcie archiwalne - Katalog Zabytków Sztuki w Polsce t.1

prezbiterium

szkarpy

dawne okno gotyckie

Ogrojec przy prezbiterium

elewacja południowa

elewacja północna

widok na wieżę

wieża

okna wieży

otwory strzelnicze

kruchta południowa

portal wejściowy

figurka w fasadzie

epitafium

detal

wnęka dawnej stacji Drogi Krzyżowej

gotyckie tabernakulum- zdjęcie Katalog Zabytków Sztuki w Polsce t.1