Kraków - kościół i klasztor bernardynów

Zaczątek zespołu klasztornego bernardynów w Krakowie, w postaci niewielkiego drewnianego kościoła, powstał u podnóża Wawelu w roku 1453 jako fundacja biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego. Kościół przeznaczono dla, zreformowanej przez kaznodzieję Jana Kapistrana, gałęzi zakonu franciszkanów, zwaną bernardynami.

Wkrótce po powstaniu tej skromnej świątyni rozpoczęto budowę większego gotyckiego kościoła murowanego oraz zabudowań klasztornych. Budowa trwała do końca wieku XV.

Niestety podczas Potopu całe to założenie uległo zniszczeniu.

Obecny wczesnobarokowy kompleks klasztorny powstał w latach 1659-1680.

Kościół otrzymał formę trójnawowej bazyliki z transeptem i kopułą ( pogrążoną) na skrzyżowaniu naw oraz wydłużonym prezbiterium, zamkniętym ścianą prostą. Nawy poprzedza szeroka fasada pięcioosiowa o trzech kondygnacjach. Flankują ją dwie wieże nakryte barokowymi hełmami z latarniami. Ścianę fasady zdobią wnęki z posągami świętych oraz portal wejściowy.

Przed świątynią rozpościera się obszerny plac, będący dawniej terenem przykościelnego cmentarza. Jedyną pamiątką po cmentarzu jest figura Matki Bożej na kolumnie, stojąca pośrodku placu.

Do wnętrza kościoła prowadzi kruchta, na której ścianach bocznych umieszczono późnorenesansowe ( XVII wiek) nagrobki Stanisława i Zofii Łagowskich.

Wnętrze nawy głównej, transeptu i prezbiterium nakrywają sklepienia kolebkowe z lunetami a nawy boczne, otwarte do nawy głównej półkolistymi arkadami, przykrywają sklepienia krzyżowe.

Wyposażenie kościoła jest głównie barokowe i rokokowe. Duże wrażenie robi kulisowa kompozycja ołtarza głównego i ołtarzy bocznych, powstała w XVIII wieku jako dzieło kilku artystów. Ołtarze zdobią barokowe obrazy w tym dzieła tutejszego zakonnika samouka Franciszka Lekszyckiego ( m.in. obraz Ostatnia Wieczerza w ołtarzu głównym).

Do lewego ramienia transeptu przylega kaplica św. Anny z rzeźbą św. Anny Samotrzeć, wykonaną w warsztacie Wita Stwosza w końcu XV wieku oraz wiszący na ścianie obraz Taniec Śmierci z połowy XVII wieku, często później kopiowany.

Drugą ciekawą kaplicą jest kaplica św. Szymona z Lipnicy z ołtarzem – mauzoleum wykonanym z czarnego marmuru dębnickiego z sarkofagiem ze szczątkami zmarłego w tutejszym klasztorze zakonnika. Ołtarz powstał w XVII wieku. Witraż kaplicy zaprojektował Józef Mehoffer.

Cennym zabytkiem jest także barokowy prospekt organowy wykonany w 1702 roku z organami z XX wieku.

Po południowo-zachodniej stronie kościoła rozciągają się zabudowania klasztorne, piętrowe, wzniesione na planie czworoboku z prostokątnym wirydarzem, czyli dziedzińcem wewnętrznym. Budynkom klasztoru towarzyszy ogród zaprojektowany pierwotnie w formie kwaterowego ogrodu włoskiego.

Z kultem św. Szymona z Lipnicy związana jest, znajdująca się przy budynkach klasztoru, studnia świętego.

widok ogólny

widok ogólny - archiwalne - zdjęcie Muzeum Miasta Krakowa

fragment fasady

posąg świętego na fasadzie

portal wejściowy

jedna z wież

elewacja boczna

latarnia kopuły

wnętrze

wnętrze - archiwalne - Fotopolska

kulisowe ołtarze

ołtarz boczny

kopuła

nawa boczna

sklepienie nawy głównej

obraz Lekszyckiego

ambona

polichromia z XVII wieku

kaplica św. Anny

rzeźba z warsztatu Wita Stwosza

obraz Taniec Śmierci

kaplica św. Szymona z Lipnicy

ołtarz w kaplicy

sarkofag świętego

witraż projektu Mehoffera

organy

fragment prospektu organowego

epitafia

nagrobek S. Łagowskiego

nagrobek Z. Łagowskiej

budynek klasztoru

dziedzińczyk przed furtą

furta

fragment ogrodów

studnia św. Szymona z Lipnicy