Proszowice - kościół Wniebowzięcia NMP i św. Jana Chrzciciela

Kościół parafialny w Proszowicach ( powiat proszowicki, gmina Proszowice) został wzniesiony około połowy XV wieku, w stylu późnego gotyku. Miało to miejsce w okresie rozkwitu miasta i dlatego świątynia była bardzo okazała.

Wybudowana została z cegły, na planie prostokąta, z wydłużonym prezbiterium zamkniętym sześciobocznie i ujętym w szkarpy. W XVI wieku do boków nawy dobudowano piętrowe przybudówki z kruchtami na parterze i kaplicami na piętrze a od północy do prezbiterium dostawiono zakrystię, później zamienioną na kaplicę. W 1550 roku, z woli króla Zygmunta Augusta kościół i parafia znalazły się pod zarządem Akademii Krakowskiej, która sprawowała pieczę nad świątynią aż do początku XIX wieku, gdy po rozbiorach Kraków i Proszowice znalazły się w różnych zaborach.

W 1824 roku kościół uległ znacznemu zniszczeniu. Podczas gwałtownej burzy runęła fasada budowli oraz gotyckie sklepienie i filary międzynawowe.

Odbudowa trwała 12 lat i znacznie zmieniła wygląd świątyni. Nawę skrócono i przykryto obniżonym stropem, wspartym na klasycystycznych kolumnach, nadając wnętrzu wygląd hali. Nawa od zachodu została zamknięta nową, neogotycką fasadą, znacznie cofniętą w stosunku do fasady pierwotnej.

Kolejne zniszczenia przyniósł rok 1914. Podczas wojennego bombardowania kościół uległ niemal całkowitej zagładzie. Został jednak odbudowany w okresie 20-lecia międzywojennego.

Obecnie kościół zawiera około 60 % swojej pierwotnej kubatury.

Z okresu gotyku, obok prezbiterium i sklepień krzyżowo-żebrowych ze zwornikami, nakrywających kruchtę południową oraz kaplicę (dawna zakrystia) zachowało się kilka ostrołukowych portali, w tym portal zamknięty łukiem w ośli grzbiet, prowadzący z prezbiterium  do zakrystii.

Wyposażenie kościoła pochodzi głównie z okresu manieryzmu i baroku.

Świątyni towarzyszy murowana, wolnostojąca dzwonnica z połowy XX wieku, ustawiona na miejscu drewnianej, która spłonęła w czasie II wojny światowej. Całość otacza ogrodzenie z końca XIX wieku.

widok ogólny

panorama

zdjęcie archiwalne - Fotopolska

prezbiterium

zamurowane okno prezbiterium

fasada

dekoracja fasady

kruchta

filary bramy

wnętrze

wnętrze prezbiterium

ołtarz główny

witraż

polichromia sklepienia prezbiterium

polichromia ściany prezbiterium

portal z herbami

herby na portalu

łuk tęczowy

barokowe stalle

zaplecki stall

kolumny naw

stacje Drogi Krzyżowej

gotyckie sklepienie kruchty

sklepienie jednej z kaplic

portal gotycki w kruchcie

manierystyczne epitafium

chrzcielnica

kościół i dzwonnica

dzwonnica