Obok rynku w Zatorze ( powiat oświęcimski,
gmina Zator) stoi dawna rezydencja rodu Potockich.
Budowlę nazywa się zamkiem,
chociaż obecnie jest właściwie pałacem. Pierwsza warownia, gotycka, została
wzniesiona na skarpie nad rzeką Skawą około 1455 roku przez księcia Wacława,
który tutaj przeniósł stolice księstwa. Zamek ten miał jedno piętro z wykuszem
nad wejściem oraz kaplicę.
W 1513 roku księstwo zatorskie
zostało włączone do Korony a zamek stał się siedzibą starostów. W XVII wieku
nastąpiła znaczna przebudowa warowni staraniem ówczesnego starosty Fryderyka
Dunina, który ją zakupił. W czasie tej przebudowy zamek zyskał jeszcze jedno
piętro a wykusz zlikwidowano.
W 1833 roku dobra zatorskie stały
się własnością rodziny Potockich i wkrótce nastąpiła całkowita przebudowa zamku
na okazałą rezydencję. Przebudowę zlecił Aleksander Potocki a prace, od 1836
roku, prowadził, według własnego projektu, znany architekt Franciszek Maria Lanci.
W wyniku tych prac zamek przekształcił się w romantyczny neogotycki pałac
wzorowany na gotyku angielskim.
Pałac ma kształt prostokąta z
bocznymi przybudówkami oraz z ryzalitem w elewacji frontowej przechodzącym w
wieżę zwieńczoną krenelażem. Okna parteru zdobią maswerkowe gzymsy z herbem
Potockich. Od strony południowej wzniesiono w 1836 roku loggię, pierwotnie
neogotycką a później neorenesansową.
Szczególnie bogaty wystrój
uzyskały wnętrza. Na parterze zachowały się sale ozdobione sztukateriami oraz
malowidłami w stylu pompejańskim w tym sala Złota, która pierwotnie dekorowana była prawdziwym zlotem.
Mimo neogotyckiej przebudowy w
bryle budynku zachowały się niemal w całości mury pierwotnego zamku.
Rezydencja otoczona jest murem z
neogotycką bramą wjazdową i towarzyszącą jej oficyną. W murze umieszczono różne
zabytkowe płaskorzeźby i herby.
Pałac otacza rozległy park
krajobrazowy z tarasami.
Po wojnie całe założenie częściowo
uległo zniszczeniu. Zostało jednak odremontowane w latach 1964-1973 przez
Instytut Zootechniki z Krakowa. Od 2005 roku budynek pałacu nie jest użytkowany
i wymaga ponownie gruntownego remontu. W roku 2013 pałac wraz z parkiem wróciły
do rodziny Potockich.
|
widok na fasadę główną |
|
zdjęcie archiwalne-Katalog Zabytków Sztuki w Polsce t.1 |
|
pocztówka - widok pałacu |
|
widok na elewację główną |
|
ryzalit |
|
elewacja ogrodowa |
|
elewacja boczna |
|
pałac i brama |
|
zdobienie bramy wjazdowej |
|
dekoracja okien |
|
płaskorzeźba na murze |
|
mur detal |
|
wejście do pałacu |
|
portal neogotycki |
|
sklepienie jednej z sal |
|
kominek |
|
ozdobne drzwi |
|
rycina |
|
polichromia z widokiem pałacu |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.