sobota, 23 kwietnia 2016

Bobrek - zespół pałacowo-parkowy

Na początku XIV wieku w Bobrku ( powiat oświęcimski, gmina Chełmek) istniał zamek obronny, wzniesiony przez ród Strzałów. Przez kilka wieków zamek przechodził na własność wielu znaczących rodzin. Warownia została spalona w XVII wieku przez Szwedów i ponownie zniszczona w czasie walk konfederackich.

Około 1680 roku klucz bobrecki przeszedł na własność rodziny Wielopolskich, ale nie stanowił centrum ich dóbr.

Dopiero pod koniec XVIII wieku zdewastowanym majątkiem zajęli się; wdowa po Janie Wielopolskim Teresa oraz jej syn Ignacy Roch. Przystąpiono przede wszystkim do odbudowy zniszczonych zabudowań gospodarczych. Wzniesiono między innymi zachowany do dzisiaj spichlerz i murowany budynek czworaków. Odremontowano także częściowo zamek, przekształcając jedno z pomieszczeń w kaplicę.

Córka Ignacego Rocha wniosła majątek w Bobrku do rodziny Potulickich. Małżonkowie, prawdopodobnie między 1822 a 1848 rokiem, wznieśli obecny pałac wykorzystując fundamenty wcześniejszego zamku.

W czasie przebudowy zlikwidowano kaplicę a pałac otrzymał formę klasycystyczną. Powstała budowla murowana na planie prostokąta z ryzalitami, ozdobiona otwartymi galeriami kolumnowymi.

Po przejściu pałacu na własność kolejnej rodziny, tym razem Ogińskich, nastąpiła ponowna przebudowa obiektu. Miała ona miejsce na początku XX wieku a autorem projektu przebudowy został krakowski architekt Zygmunt Hendel. Architekt zaproponował rozwiązanie w duchu eklektyzmu i neobaroku. Od północy powstał półokrągły ryzalit z dwukondygnacyjnym salonem. W dachu umieszczono facjaty z neobarokowymi zwieńczeniami a klasycystyczne, otwarte galerie kolumnowe zamknięto przeszklonymi oknami.

Obok pałacu powstała wówczas także murowana oficyna w stylu dworkowym z kolumnowym portykiem.

Tuż przed wybuchem I wojny światowej, nastąpiła kolejna zmiana właścicieli majątku. Zostali nimi Sapiehowie. Rodzina Sapiehów także planowała przebudowę pałacu, ale w realizacji tych planów przeszkodził wybuch II wojny światowej. Ostatni właściciele majątku opuścili go tuż przed najazdem Niemców, wywożąc cenniejsze wyposażenie za granicę.

W czasie okupacji mieścił się w pałacu posterunek żandarmerii a po wojnie w wywłaszczonym budynku znalazły siedzibę m.in. szkoła i przedszkole, co nie przeszkodziło w jego stopniowej dewastacji.

W 1979 roku w zdewastowanym pałacu wybuchł pożar, który znacznie uszkodził jego bryłę.

W 1983 roku obiekt przejęła gmina a następnie sprzedała go prywatnemu inwestorowi, który częściowo zabezpieczył pałac, wznosząc nowy dach.

Od kilku lat prace w pałacu zostały jednak przerwane a obiekt ponownie niszczeje.

Pałac pierwotnie otaczał rozległy park w stylu angielskim, z okazami starych dębów. Obecnie park jest zarośnięty i zdziczały.

Ciekawostką jest, zachowany na terenie parku kamień upamiętniający jednego z koni Sapiehów o imieniu Ataman. Koń ten uratował życie brata ostatniego właściciela pałacu, Leona Sapiehę podczas wojny polsko-bolszewickiej. Kamień z wyrytym napisem umieszczono na miejscu, gdzie zwierzę padło ze starości.


widok ogólny
zdjęcie archiwalne - Fotopolska
panorama
pałac i oficyna
widok na elewację północną
elewacja północna
półokrągły ryzalit
kolumnada
facjata
oficyna
fragment parku
detal architektoniczny w parku
ścieżka w parku

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Uwaga: tylko uczestnik tego bloga może przesyłać komentarze.