Kraków - Sukiennice i Wieża Ratuszowa

Dwie budowle świeckie, dominujące na krakowskim Rynku to Sukiennice i Wieża Ratuszowa.

Obecny wygląd Sukiennic to efekt wielu przebudów, począwszy od wieku XIV.

Pierwsze kramy kupieckie składały się z podwójnego rzędu drewnianych bud-straganów z biegnącą między nimi uliczką, którą z czasem zadaszono.

Rozwój miasta a z nim handlu spowodował konieczność wzniesienia nowego budynku sukiennic. Powstały one w stylu gotyckim za panowania króla Kazimierza Wielkiego i miały postać, tak jak obecnie,  murowanej hali z aleją pośrodku.

Gotyckie sukiennice spłonęły podczas pożaru w roku 1555 a odbudowane zostały już w stylu manierystycznym. Budynek podwyższono i ozdobiono attyką z maszkaronami oraz dobudowano kolumnowe loggie ze schodami.

Na początku XVII wieku przebito przejście w połowie długości hali targowej, aby usprawnić komunikację.

Ostatnie zmiany w wyglądzie budowli nastąpiły w XIX wieku podczas porządkowania Rynku. Powstały wówczas neogotyckie arkadowe podcienia oraz ryzality na osi wschód-zachód.

Dziś Sukiennice pełnią funkcję handlowo- gastronomiczną oraz muzealną. Na parterze znajduje się pasaż handlowy z rękodziełem ludowym, pamiątkami i biżuterią oraz znana krakowska restauracja „Noworolski”. Piętro zajmuje Galeria Polskiego Malarstwa i Rzeźby XIX wieku.

Nazwa Sukiennice wiąże się z obowiązującym w średniowieczu prawem, nakazującym przyjezdnym kupcom handel w tym miejscu suknem.

W pobliżu Sukiennic usytuowany został na przełomie XIII i XIV wieku Ratusz – siedziba władz miasta.

Była to budowla na planie prostokąta, początkowo dwupiętrowa a z czasem nadbudowana o piętro trzecie. Sylwetkę ratusza wzbogacała wysoka wieża. W XVI wieku ratusz zmodernizowano i dobudowano do niego spichlerz z attyką. W 1820 roku zdecydowano o wyburzeniu podupadającego budynku spichlerza. Jednak prace te znacznie nadwyrężyły konstrukcję samego ratusza co doprowadziło i do jego rozebrania.

W konsekwencji tych zmian z dawnej siedziby władz miejskich zachowała się do dzisiaj tylko gotycka wieża.

Powstanie wieży datuje się na drugą połowę XIV wieku.

Po pożarze w XVII wieku wieżę nadbudowano o część, gdzie znajdują się obecnie tarcze zegara. Ostateczny wygląd budowla uzyskała po modernizacji w latach 1964-1969. Dodano wówczas wykusze, klatkę schodową ozdobioną lwami ( lwy pochodzą z pałacu w Pławowicach) i ławy kamienne.

Wieża zbudowana została z kamiennych ciosów i cegły. W dolnej partii ozdobiona jest gotyckim laskowaniem a okna ujęte są w wimpergi. Hełm wieży pochodzi z XVIII wieku i zastąpił pierwotny gotycki z wieżyczkami ( podobny do tego na wieży kościoła Mariackiego).

Obecnie w Wieży Ratuszowej znajduje się niewielkie muzeum a w piwnicach działa teatr.

widok ogólny

zdjęcie archiwalne - Archiwum Państwowe w Krakowie

Sukiennice i Wieża Ratuszowa

budy przy Sukiennicach- zdjęcie Archiwum Państwowe w Krakowie

widok na elewację wschodnią

Sukiennice po przebudowie - CBN Polona

ryzalit elewacji wschodniej

wykusz w ryzalicie

widok na elewację południowo zachodnią

część elewacji zachodniej

balkon renesansowy i schody

widok na elewację północno - wschodnią

część północna

attyka i podcienia

attyka

attyka detal

fragment attyki

woluty

maszkaron

jeden z maszkaronów

okno

wieżyczka

schody

fragment schodów

strop renesansowy

wykusz

późnogotycki portal 

pinakle na przyporach

podcienia

głowice kolumn podcieni

gotyckie portale do wnętrza Sukiennic

oświetlenie gazowe

nóż

stare reklamy

malowane herby miast

herb

tablica

wejście do muzeum

wnętrze

kramy

Wieża Ratuszowa

zdjęcie archiwalne

makieta ratusza

ratusz i Sukiennice - rycina

widok od strony wschodniej

elewacja północna

wykusz i wimperga

gotyckie laskowanie

balkonik

hełm wieży

detal portalu wejściowego

sklepienie we wnętrzu

lwy przy wejściu