Świdnica - Kościół Pokoju

Zachowana do dnia dzisiejszego ewangelicka świątynia w Świdnicy ( powiat świdnicki, gmina Świdnica) wzniesiona została po ustaleniach pokoju westfalskiego, kończącego w 1648 roku wojnę trzydziestoletnią. Cesarz Austrii Fryderyk III Habsburg, zmuszony przez Szwecję,  wyraził wówczas zgodę na powstanie na Śląsku trzech ewangelickich zborów.

Ich powstanie było możliwe jednak pod pewnymi warunkami. Świątynie musiały zostać wybudowane poza murami miasta, z nietrwałego materiału ( drewno, piasek, glina i słoma)  i nie mogły posiadać  wieży ani nawiązywać swym wyglądem do budowli kościelnej. Także czas budowy był ograniczony do jednego roku. Budowlom tym nie mogła ponadto towarzyszyć dzwonnica.

Zgodnie z tymi wymogami kościół w Świdnicy wzniesiono w ciągu dziewięciu miesięcy w latach 1656-1657. W jego powstanie zaangażowała się cała społeczność ewangelicka i wiele protestanckich dworów europejskich.

W efekcie powstała największa na świecie drewniana świątynia barokowa, mogąca pomieścić około 7,5 tysiąca wiernych. Zbudowano ją na planie krzyża greckiego w technice szachulcowej z drewnianym szkieletem wypełnionym gliną i słomą. Głównej, trójnawowej części, towarzyszą ramiona nazwane halami. Są to Hala Chrztów, Hala Zmarłych, Hala Ślubów i Hala Polna. Z czasem budowla wzbogaciła się jeszcze o kilka przybudówek, w tym wielką zakrystię oraz absydę od wschodu.

Skromna bryła zewnętrzna jest zaprzeczeniem pełnego przepychu wnętrza. Część nawową, nakrytą  stropem z przedstawieniem sceny Apokalipsy św. Jana, obiegają dwie kondygnacje empor wspartych na filarach. Parapety empor posiadają bogaty wystrój rzeźbiarski i malarski. Empory wzbogacone są o loże koloratorskie, z których najbardziej okazałą jest loża książęcej rodziny von  Hochberg, głównych darczyńców drewna do budowy świątyni. Ponadto empory zdobią liczne epitafia, tablice cechowe, herby i portrety.

Jednak szczególną uwagę zwracają dwa elementy wyposażenia. Są to ambona z 1729 roku  i nieco późniejszy drewniany ołtarz z rozbudowaną centralną sceną Chrztu Chrystusa. Oba te elementy zaprojektował jeden artysta.

Na początku XVIII wieku zezwolono na wzniesienie w pobliżu kościoła drewnianej, zbudowanej także w technice szachulcowej, dzwonnicy na planie kwadratu oraz szkoły i domu wdów. W XIX wieku powstał dom kościelny a na początku XX plebania. Cały kompleks oraz Plac Pokoju i przykościelny cmentarz otoczony został  murem.

Kościół w Świdnicy, obok kościoła w Jaworze to jedyne zachowane zbory ewangelickie z tego okresu na Śląsku. Trzeci zbór, wzniesiony w Głogowie, nie zachował się.

Od 2001 roku opisywany kościół znajduje się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.

widok ogólny

makieta

widok ogólny - zdjęcie archiwalne

rycina - XVIII wiek - Fotopolska

absyda wschodnia

widok na fasadę

fasada

szczyt nawy

widok na elewację boczną

konstrukcja szachulcowa

drewniane ćwieki

zegar

wnętrze

wnętrze - zdjęcie archiwalne - Fotopolska

strop nawy

empory

widok na loże empor

dekoracja empor

filary

fragment dekoracji empor

epitafium

epitafium z portretem

Loża Hochbergów

Loża Hochbergów - zdjęcie archiwalne

balkon loży

herb rodziny von Hochberg

empory nad lożą

widok na ołtarz

ołtarz

zwieńczenie ołtarza

scena Chrztu Chrystusa

ambona

detal ambony

zwieńczenie

organy

nagrobki przy kościele

nagrobek

dzwonnica

cmentarz

nagrobek na cmentarzu