Kraków - kościół św. Mikołaja

Początkowo krakowski  kościół św. Mikołaja znajdował się poza murami miasta, na terenie wsi Prądnik i należał do Opactwa Benedyktynów w Tyńcu. Wzniesiono go w stylu romańskim a następnie przekształcono  w stylu wczesnogotyckim.

W XV wieku benedyktyni przekazali świątynię Akademii Krakowskiej, dzięki której doszło do dalszej rozbudowy kościoła. W efekcie powstała budowla z wydłużonym korpusem nawowym i wielobocznie zakończonym prezbiterium z zakrystią od północy (dzisiaj kaplica Matki Boskiej Bolesnej). Wnętrze przykryto sklepieniami krzyżowo-żebrowymi a bryłę na zewnątrz opięto szkarpami.

 

W XVI wieku przedłużono nawę, dobudowano nową, większą zakrystię oraz dobudowano od północy nawę boczną.

 

Najtrudniejszy okres dla świątyni przypadł na wiek XVII. Najpierw , po wylaniu Wisły, została podtopiona a w kilka lat później zburzona podczas Potopu szwedzkiego.

 

Odbudowa kościoła trwała kilkadziesiąt lat i nastąpiła w stylu barokowym z wykorzystaniem wcześniejszego planu. Obniżono wówczas wysokość murów o dwa metry.

 

Kolejna zmiana w wyglądzie świątyni miała miejsce na początku XX wieku, kiedy to powstała nawa południowa oraz zakrystia południowa.

 

Obecnie jest to niewielka  bazylika trójnawowa, otynkowana, nakryta  sklepieniami kolebkowymi w nawie głównej i prezbiterium i sklepieniami krzyżowymi w nawach bocznych.

 

We wnętrzu znajduje się późnobarokowy ołtarz główny z czarnego i różowego marmuru, przypisywany włoskiemu architektowi Franciszkowi Placidiemu, a ufundowany przez jednego z profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego. W ołtarzu umieszczony został XVI-wieczny obraz malowany na desce z przedstawieniem św. Mikołaja.

 

W prezbiterium zwraca uwagę także nagrobek Klemensa Krupki z XVII wieku z leżącą postacią zmarłego.

 

Cennym elementem wyposażenia jest późnogotycki pentaptyk z przedstawieniem koronacji NMP, znajdujący się w nawie południowej. Zabytek ten, pochodzący z przełomu XV i XVI wieku pierwotnie znajdował się w nieistniejącym już kościele św. Gertrudy. 

W tej samej nawie na ścianie wisi wczesnorenesansowy obraz Sacra Conversazione z około 1515 roku.

 

Z gotyckiej świątyni zachował się ozdobny portal z herbem prowadzący do obecnej kaplicy Matki Boskiej Bolesnej, gdzie można zobaczyć także gotycką figurę Matki Boskiej  oraz fragment romańskiego muru. Obok gotyckiego portalu stoi renesansowa chrzcielnica z brązu ( XVI wiek) .

 

We wnętrzu a uwagę zasługują także rokokowe stalle z herbami Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz ambona.

 

Przy kościele warto zwrócić uwagę na gotycką kamienną latarnię umarłych pochodzącą z XIV wieku, a przeniesioną tutaj z Kleparza. Latarnia ma kształt ośmiobocznego słupa na cokole i nakryta jest daszkiem z krzyżem. Ustawiona została na dawnym przykościelnym cmentarzu.

 

Nietypowym elementem towarzyszącym świątyni jest ormiański chaczkar ( kamień krzyżowy) , pomnik upamiętniający ormiańskie ofiary XX- wiecznych wojen. Ustawiono go tutaj w 2004 roku.

 

Jako ciekawostkę warto podać, że w kościele św. Mikołaja brał ślub Feliks Dzierżyński a także była ochrzczona matka papieża Jana Pawła II.

widok ogólny

fragment fasady

portal wejściowy

posąg na fasadzie

prezbiterium

fragment gotyckiego muru

szkarpy

sygnaturka

wnętrze

wnętrze prezbiterium

sklepienie

widok na ołtarz główny

ołtarz główny

obraz św. Mikołaja

nagrobek

nawa boczna

gotycki pentaptyk

pentaptyk - zbliżenie

renesansowy obraz

chór

ołtarz boczny

gotycki portal

chrzcielnica

gotycka figura

krucyfiks

barokowe stalle

herb Uniwersytetu Jagiellońskiego

ambona

stacja Drogi Krzyżowej

konfesjonał- ława

epitafium

epitafium

płyta nagrobna

latarnia umarłych

chaczkar

napis na chaczkarze