Jakubowice-dwór obronny

Dwór obronny w Jakubowicach ( powiat proszowicki, gmina Proszowice) powstał w połowie XVI wieku, staraniem rodziny Jakubowskich herbu Topór. W ich rękach pozostawał do roku 1627. 

Wtedy został kupiony przez Michałowskich. Kolejnym właścicielem dworu, w 1663 roku ,został Franciszek Cortini, który przeprowadził w nim gruntowny remont. 

Informacja o remoncie zachowała się w postaci napisu na belce stropowej w jednej z sal na pierwszym piętrze. Dwór w roku 1693 znowu powrócił do rodziny Michałowskich, która gospodarzyła w nim aż do okresu międzywojennego. 

W 1921 roku znowu nastąpiła zmiana właściciela. Tym razem zakupiła go rodzina Kleszczyńskich. Przeprowadzili oni kolejny remont dworu oraz dobudowali parterową przybudówkę od strony północnej. W rękach tej rodziny budynek pozostał do wybuchu drugiej  II wojny światowej.

Po wojnie dwór zajął PGR, który go mocno zdewastował. Budynek powrócił do przedwojennych właścicieli w 1998 roku a następnie został sprzedany rodzinie Rościszewskich. Przedstawiciele tej rodziny mieszkają w nim do dzisiaj. 

Mimo częstych zmian gospodarzy zasadnicza bryła budynku renesansowego dworu z XVI wieku została zachowana. Do dzisiaj można zobaczyć także  wiele detali z tego okresu jak dekoracyjne obramienia prostokątnych okien, salę reprezentacyjną z kolebkowym sklepieniem i efektownym kominkiem z motywem liści akantu, drewniane stropy w pokojach na piętrze i ozdobne portale. Zachowała się nawet drewniana szafka ścienna prawdopodobnie z XVI wieku.

Jedną z cech świadczących o  obronnym charakterze dworu jest jego usytuowanie na niewielkim wzgórzu, przy drodze Proszowice- Nowe Brzesko.

widok ogólny

panorama

zdjęcie archiwalne

elewacja główna i przybudówka

elewacja ogrodowa

herb na elewacji

okno

sala z kominkiem

kominek

Zakopane - kościół MB Częstochowskiej

Niewielki, drewniany kościół przy ul. Kościeliskiej w Zakopanem ( powiat tatrzański, gmina Zakopane) nazywany jest „ starym kościółkiem” a został wzniesiony w latach 1845-1847 przez miejscowych górali, dzięki fundacji ówczesnych właścicieli Zakopanego, rodziny Homolacsów. Pierwotnie ( do lat 30-tych XX wieku) jego patronem by św. Klemens.

Była to budowla jednonawowa, usytuowana na kamiennej podmurówce, z trójbocznym prezbiterium, do którego przylegała zakrystia. W latach 1850-1851 dostawiono od południa wieżę o konstrukcji słupowej oraz wydłużono nawę. Wieżę poprzedzono kruchtą. Dach świątyni pokryty jest gontem i zwieńczony sygnaturką.

Wnętrze, kryte stropem, zdobią ołtarze z II połowy XIX wieku, autorstwa miejscowego rzeźbiarza z Gliczarowa, oraz ludowe malowidła i rzeźby, w tym piękna ambona z XIX wieku.

W pobliżu kościoła stoi murowana kaplica z 1810 roku, najstarsza budowla sakralna Zakopanego. Kaplica nakryta jest dachem gontowym a autorem jej wystroju był znany artysta Antoni Kenar ( po 1947 roku).

Do kościoła przylega najsławniejszy cmentarz miasta zwany na "Pęksowym Brzysku", gdzie pochowanych jest wiele znanych osób, m.in. pisarz Kornel Makuszyński.

Jako ciekawostkę warto dodać, że od 2005 roku w świątyni odprawiane jest bożonarodzeniowe nabożeństwa prawosławne.

widok ogólny

zdjęcie archiwalne - Muz. Tatrz.

panorama

elewacja wschodnia

widok od prezbiterium

widok od prezbiterium - archiwalne - Muz. Tatrz.

fasada

okno

wnętrze

kaplica - zdjęcie Fotopolska

kaplica zdjęcie archiwalne - Muz. Etnograficzne Krakowa

Szczurowa- dwór Kępińskich

Zespół dworski w Szczurowej ( powiat brzeski, gmina Szczurowa ) znajduje się w centrum wsi. Wzniesiono go prawdopodobnie ok. 1830 roku a w połowie XIX wieku został przebudowany w stylu eklektycznym.  Przebudowę zlecił ówczesny właściciel dworu Jan Kępiński. Autorstwo projektu dworu przypisuje się Filipowi Pokutyńskiemu.

Dwór otacza park w stylu romantycznym. Zresztą całe założenie architektoniczno-parkowe ma charakter romantyczny.

Bryła dworu ( niekiedy zwanego pałacem ) jest mocno  poszarpana, wzbogacona wieżą, ozdobiona oknami o różnych kształtach, fryzami, wazonami i " barokowym" kartuszem herbowym. W ogrodzie znajdowały się figury nimf i amorków a całość otaczał kanał z wodą. Dostępu do posiadłości broniło ażurowe ogrodzenie z neogotycką bramą wjazdową.

Po 1945 roku obiekt został przejęty przez Państwowy Fundusz Ziemi i pełnił różne funkcje. Był siedzibą szkół, przedszkola, Gminnego Ośrodka Kultury.

Obecnie obiekt, staraniem gminy, został odnowiony i mieści Centrum Kulturalne i bibliotekę. Na jego terenie  odbywają się m.in. znane imprezy związane z propagowaniem folkloru.

widok ogólny

zdjęcie archiwalne

panorama

podjazd

fragment fasady

taras

balkon

widok na elewację boczną

elewacja boczna zimą

elewacja boczna wiosną

fasada ogrodowa

fasada ogrodowa przed remontem

kartusz herbowy

kartusz po odnowieniu

ryzalit ogrodowy

elewacja z wejściem bocznym

wejście boczne

wieża

ganek wieży

lew

park

misa ogrodowa

brama wjazdowa

Cięcina - kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej

Obecny drewniany kościół w centrum wsi Cięcina (powiat żywiecki, gmina Węgierska Górka) został wzniesiony w 1542 roku, początkowo jako kaplica, z fundacji Krzysztofa Komorowskiego.

W latach 1666-1667 kaplica została rozbudowana do formy kościoła poprzez powiększenie nawy i dostawienie wieży. Świątynia uzyskała w 1789 roku rangę samodzielnej parafii. Kolejne przebudowy miały miejsce w połowie XIX wieku, gdy dobudowano zakrystię oraz skarbiec. W 1893 roku nastąpiła rozbudowa nawy, czego następstwem było przesunięcie wieży ku zachodowi. Kilka lat później dostawiono do prezbiterium  prostokątną kaplicę św. Franciszka z Asyżu.

W efekcie licznych przebudów bryła kościoła zatraciła cechy stylowe. Jest to jednonawowa budowla konstrukcji zrębowej z mniejszym od nawy prezbiterium, zamkniętym trójbocznie z przylegającymi do niego kaplicą oraz piętrową zakrystią z lożą koloratorską. Nawa, wtórnie powiększona, jest od strony prezbiterium węższa a od zachodu szersza. Do nawy od zachodu przylega wieża konstrukcji słupowej z izbicą, otoczona zabudowanymi sobotami.

Świątynia nakryta jest dachem z gontu.

Wnętrze nawy przykrywa płaski strop a prezbiterium pozorne sklepienie kolebkowe. Polichromie ścian i stropów wykonał pod koniec XIX wieku artysta z Makowa Podhalańskiego. 

Cennymi elementami wyposażenia są barokowe ołtarze z XVII wieku oraz ambona, organy i kamienna chrzcielnica z drewnianą nakrywą z figurkami delfinów i gołębicą.

Najcenniejszymi skarbami kościoła były gotyckie i renesansowe obrazy z XV i początku XVI wieku. Ze względu bezpieczeństwa zostały jednak przeniesione w 1913 roku do Muzeum Narodowego w Krakowie.

widok ogólny

panorama

zdjęcie archiwalne - Fotopolska

elewacja południowa

elewacja północna

widok od prezbiterium

prezbiterium

zakrystia

widok na wieżę

fasada

izbica wieży

sygnaturka

okno

wnętrze- zdjęcie archiwalne - Fotopolska

pozostałości nagrobków