Dębno - zamek

Ciekawym zabytkiem  średniowiecznej prywatnej siedziby rezydencjonalnej w Polsce a jedynym zachowanym w Małopolsce jest zamek w Dębnie ( powiat brzeski, gmina Dębno).

Rezydencja została ufundowana w latach 1470-1480 przez Jakuba Dębińskiego, kasztelana krakowskiego. Była to pierwsza budowla murowana w tym miejscu. Wcześniej istniała tutaj warownia drewniano-ziemna.

Nowa siedziba kasztelana miała niewiele cech obronnych chociaż usytuowano ją jeszcze, starym zwyczajem, na niewielkim wzniesieniu. Jednak w czasie budowy położono nacisk, przede wszystkim, na walory mieszkalne i reprezentacyjne.

W efekcie powstał bardzo elegancki i malowniczy zameczek rycerski zbudowany z cegły, na kamiennym fundamencie, na planie czworoboku z dziedzińcem wewnętrznym ze studnią. Każde skrzydło budowli, nakryte czterospadowym dachem, posiada dwie kondygnacje. Druga kondygnacja przeznaczona była na mieszkanie właścicieli oraz pełniła funkcje reprezentacyjne. Skrzydło zachodnie flankują dwie baszty o charakterze raczej dekoracyjnym. W skrzydle wschodnim  umieszczono przy dużych oknach dwa wykusze z siedziskami. Zamek pierwotnie posiadał także kaplicę, która się nie zachowała.

Budowla odznacza się bogatą dekoracją kamieniarską. Do naszych czasów zachowały się oryginalne detale ozdobne okien, dekoracja z cegły zendrówki murów ścian, kartusze herbowe oraz resztki dekoracji sgraffitowej. Także wnętrza cechuje występowanie bogatego detalu kamieniarskiego. Szczególnie piękna jest dekoracja maswerkowa wykuszy komnat na pierwszym piętrze, we wschodniej części zamku.

W XVI wieku dokonano modernizacji rezydencji. Z tego okresu pochodzi kilka portali. Za czasów rodziny Tarłów ( XVIII wiek) ufundowano barokowy portal prowadzący na dziedziniec oraz zmodernizowano fragment skrzydła północnego.

Mimo,że na przestrzeni wieków rezydencja często zmieniała właścicieli to jej pierwotny wygląd nie został zasadniczo zmieniony i zachował się do naszych czasów.

Ostatnimi właścicielami zamku, do wybuchu II wojny światowej, była rodzina Jastrzębskich. Po wojnie, od roku 1978, istnieje tutaj muzeum wnętrz, filia Muzeum Okręgowego w Tarnowie.

widok ogólny

zdjęcie archiwalne widok XIX wiek - Fotopolska

widok archiwalny - zbiory NAC

widok archiwalny - Katalog Zabytków Sztuki w Polsce t.1

skrzydło zachodnie z basztami

jeden z wykuszy

wykusz

wykusz z herbami

dziedziniec wewnętrzny

studnia

dobudówka

miejsce po dawnej kaplicy

Wielka Sala

wnętrze wykusza

arkada wykusza

herb

portal wewnętrzny

polichromia

salonik

arras i organy

detale attyki

pozostałości fortepianu

okna i sgraffiti

okno renesansowe

portal barokowy

zwieńczenie portalu

portal gotycki uskokowy

kominy