gatoma - na tropie zabytków: Wieruszyce

sobota, 4 listopada 2017

Wieruszyce - dwór obronny

W Wieruszycach ( powiat bocheński, gmina Łapanów) na wzgórzu nad rzeką Stradomką zachował się jeden z najstarszych dworów obronnych w Polsce.

Pierwsza budowla kamienna powstała w tym miejscu w XV wieku dla rodziny Wieruskich. Prawdopodobnie miała ona postać gotyckiej wieży mieszkalno-obronnej otoczonej fosą. Fragmenty jej fundamentów zachowały się po południowej stronie budynku.

Na początku XVI wieku, z inicjatywy Wincentego Wieruskigo, wieżę rozbudowano i powstał piętrowy dwór obronny z masywną wieżą obronną w narożniku północno-wschodnim, zaopatrzoną w strzelnice kluczowe. Jeszcze w tym samym wieku Wieruscy przebudowali dwór w stylu renesansowym. Okna na piętrze ujęto w obramienia a gotyckie portale wewnątrz ozdobiono herbami Szreniawa. Całość nakryto dwoma dachami czterospadowymi ( obecnie kryte gontem). Na początku XVII wieku budowlę wzbogacono o otwartą loggię od południa ( niezachowana). Założono także tarasowy ogród włoski.

Z czasem gotycko-renesansowy dwór tracił na znaczeniu i od XVII wieku był niezamieszkały. W pierwszej połowie XIX wieku, gdy właścicielami majątku została rodzina Ołtarzewskich, wzniesiono w parku klasycystyczny dwór a starą rezydencję zamieniono na spichlerz, który coraz bardziej niszczał.

Ostatnim przed wojną właścicielem majątku w Wieruszycach był Szymon Padlewski.

W 1945 roku klasycystyczny dwór uległ zniszczeniu. Majątek po zakończeniu wojny, przeszedł na własność Skarbu Państwa.

W 1981 roku dawną rezydencję obronną, a właściwie jej ruinę, oraz park z zabudowaniami gospodarczymi zakupiła osoba prywatna i rozpoczęła remont budowli, który trwa do dzisiaj.

Warto zwrócić uwagę, że dawniej wejście główne znajdowało się od strony zachodniej. Przy obecnym remoncie zdecydowano się zaadoptować jeden z portali wewnętrznych, który po zniszczeniu części budynku z loggią znalazł się na obecnej elewacji południowej.