gatoma - na tropie zabytków: Krzyszkowice

wtorek, 7 lutego 2017

Krzyszkowice - dwór

We wsi Krzyszkowice ( powiat myślenicki, gmina Myślenice) stoi w zadbanym parku, odrestaurowany stosunkowo niedawno, dwór.

Dwór wzniesiono, prawdopodobnie w pierwszej połowie XIX wieku, po pożarze. Kilkadziesiąt lat później został rozbudowany i wzbogacony o arkadowy ganek. Dwór jest murowany i ma plan prostokąta. Pierwotnie nakrywał go dach czterospadowy, który po wojnie zamieniono na dwuspadowy.

W 1869 roku majątek z dworem zakupiła, od swojej przyjaciółki Natalii Dobrzyńskiej, księżna Augusta Montleart i tutaj znalazła się główna siedziba jej okolicznych dóbr.

Księżna, pochodząca z królewskiego rodu ( jej przyrodni brat był królem Sardynii), znana była z działalności charytatywnej. Prowadziła bardzo skromne życie jednocześnie rozwijając gospodarkę w swoich majątkach. Bardzo dbała o okoliczną ludność fundując szkoły, ochronki i szpitale. Dlatego często nazywano ją „ chłopską księżną”. Nie zawsze jej sposób życia i działania dobroczynne spotykały się ze zrozumieniem, zwłaszcza wśród rodziny. Próbowano nawet księżnę ubezwłasnowolnić. Jej śmierć także była niezwykła. Została, prawdopodobnie skrytobójczo, zamordowana w roku 1885. Nie udało się jednak wykryć sprawców ani wyjaśnić powodów jej śmierci.

Zgodnie z zapisem testamentowym majątek w Krzyszkowicach wrócił do rodziny Dobrzyńskich, od których został kupiony. W 1925 roku dwór przeszedł na własność Konstantego Romera z Jodłownika i pozostał w rękach tej rodziny do 1945 roku.

Po upaństwowieniu majątku dwór przebudowano i dostosowano do potrzeb takich instytucji jak szkoła, biblioteka i kółko rolnicze. Z biegiem lat budynek coraz bardziej niszczał i pod koniec XX wieku, gdy już był opuszczoną ruiną, został odzyskany przez rodzinę przedwojennych właścicieli.

Obecnie po odbudowie stanowi własność prywatną i nie jest udostępniany do zwiedzania.

Warto nadmienić, że w dworze znajdował się piękny piec kaflowy z około 1885 roku, wykonany w manufakturze w Nieborowie. Obecnie można go zobaczyć w Muzeum Regionalnym, czyli w Domu Greckim w Myślenicach.