Krzeszowice-pałac Potockich (nowy)

XIX - wieczna rezydencja Potockich w Krzeszowicach ( powiat krakowski, gmina Krzeszowice) powstała, kiedy miasto, po podziale ogromnego majątku księżnej Izabeli Lubomirskiej, przypadło jej wnukowi Arturowi, który zapoczątkował tzw. linię krzeszowicką rodu.

Początkowo rodzina zajmowała oficynę, czyli obecny stary pałac. Budynek ten okazał się jednak za mały i postanowiono wybudować nową rezydencję.

Pierwotnie projekt pałacu zamówiono u francuskich architektów, ale realizacja okazała się za droga dla Potockich. Postanowiono, więc zlecić wykonanie takiego projektu znanemu architektowi berlińskiemu Karolowi Schinklowi. Ale i jego wizja nie doczekała się realizacji a w międzyczasie Artur Potocki zmarł. Jego żona Zofia zaakceptowała w końcu projekt pałacu autorstwa Franciszka Marii Lanciego.

Budowę pałacu zrealizował syn Artura Potockiego, Adam, w latach 1850-1857.

Powstała budowla w stylu późnoklasycystycznym i eklektycznym, przypominająca w ogólnym zarysie willę włoską z elementami renesansu.. Pałac pierwotnie składał się z obecnego korpusu głównego, w kształcie dwupiętrowej prostokątnej bryły, ujętej w cztery narożne wieże. W roku 1858 dobudowano do niego, według projektu Filipa Pokutyńskiego, skrzydło wschodnie, pełniące funkcję mieszkalną oraz oranżerię. Przed główną fasadą powstał obszerny taras widokowy. Kolejna przebudowa miała miejsce w 1893 roku, gdy rozbudowano skrzydło zachodnie. Na końcu powstało skrzydło północne- gospodarcze, a dzięki tym zmianom pałac uzyskał dziedziniec wewnętrzny.

Także wnętrze pałacu ulegało licznym przebudowom. W czasie II Wojny Światowej, gdy budynek pełnił funkcję rezydencji gubernatora Hansa Franka, zmieniła wygląd m.in. komunikacja wewnętrzna budynku oraz główna klatka schodowa.

Do cenniejszych pomieszczeń pałacu należał gabinet z meblami gdańskimi i pięknymi kręconymi schodami ( obecnie w Collegium Maius) oraz sala balowa z bogatą dekoracją stiukową. Pałac miał ponad 200 pomieszczeń w tym 100 sal mieszkalnych.

Po wojnie i nacjonalizacji majątku Potockich w pałacu umieszczono, na przestrzeni lat, wiele instytucji, miedzy innymi dom dziecka i szkoły.

Pałac otacza park krajobrazowy w stylu angielskim, założony w połowie XIX wieku.

Obecnie (od roku 2016) pałac wraz z parkiem ponownie wrócił do rodziny Potockich, która ma zamiar go odrestaurować.

widok ogólny

panorama - zdjęcie archiwalne

panorama

elewacja ogrodowa

elewacja ogrodowa - zdjęcie archiwalne

główny ryzalit

portyk kolumnowy

widok na taras

schody z Krzeszowic w Collegium Maius

mały taras

wieża

okno

skrzydło północne

balustrada schodów głównych

widok na Oranżerię

widok od strony Oranżerii- Fotopolska

oranżeria

oranżeria - Fotopolska

taras ogrodowy - arkady

przejście pod tarasem ogrodowym

fontanna

schody boczne

fragment parku