Przed ostatnią wojną w Nowym Sączu
( powiat nowosądecki, gmina Nowy Sącz) zamieszkiwała liczna społeczność żydowska,
stanowiąca około 30 % jego mieszkańców.
Pozostała po niej, stojąca
niedaleko zamku, w centrum dawnej dzielnicy żydowskiej, murowana synagoga z XVIII
wieku.
Synagogę wzniesiono w roku 1746
dzięki przywilejowi wydanemu przez starostę Jerzego Lubomirskiego.
Jest to budynek na planie
prostokąta o cechach barokowych. Pierwotnie synagogę nakrywał dach z gontu,
łamany, zwany polskim a narożniki były oszkarpowane. Po pożarze budynku w roku
1894 nadano mu nowy wystrój z elementami mauretańskimi i neoromańskimi. Zmieniono
wówczas także dach, którego kształt zachował się do dzisiaj. Powstała również nowa
fasada z dwiema niskimi kwadratowymi wieżami.
Wnętrze synagogi składało się z sali
modlitewnej, wspartej na filarach i wyposażonej w bogato zdobiony Aron
ha-kodesz, przedsionka, babińca na piętrze oraz z sali sądowej gminy
żydowskiej.
Podczas okupacji synagoga została
zdewastowana i zamieniona na magazyn mienia pożydowskiego.
Od lat 80-tych XX wieku, po
kapitalnym remoncie, znajdowało się w niej muzeum z ekspozycja judaików. W 2015
roku synagoga wróciła do Gminy Wyznaniowej Żydowskiej z Krakowa.
 |
| widok ogólny |
 |
| wnętrze - rysunek Wyspiańskiego |
 |
| elewacja boczna |
 |
| elewacja tylna i boczna |
 |
| elewacja tylna |
 |
| wejście główne |
 |
| okno |
 |
| fragment obramienia okna |
 |
| okno " mauretańskie" |
